Dr. Hasan AYKIN
BİNEK OTOMOBİLDE TEMEL VERGİLER NELER?
Binek otomobillere yönelik temel vergiler, binek otomobilin ilk iktisap veya ilk kez tescili aşamasında alınan özel tüketim vergisi (excise duty), tescil vergisi (registration tax) .. benzeri isimlerle alınan vergiler ile binek otomobiller üzerinden yıllık bazda alınan yol vergisi (road tax), motorlu taşıt vergisi (motor vehicle tax), dolaşım vergisi (circulation tax) gibi isimlerle alınan vergilerdir.
VERGİLEME KRİTERLERİ: ÇEVRE FAKTÖRÜ ÖNEM KAZANIYOR.
Söz konusu iki vergiye ilişkin vergileme kriterlerinin belirlenmesinde ülkeler arasında önemli farklar bulunmaktadır. Binek otomobil vergilemesi, ülkeler arasında vergileme kriteri farklılığının en yoğun olduğu alana tekabül etmektedir. Aşağıda Avrupa Birliği ülkelerinde gerek ilk iktisapta gerekse yıllık olarak alınan binek otomobil vergilerinde esas alınan kriterler özet alarak sunulmaktadır:
TABLO: İlk Tescil ve Kullanım Sırasında Binek Otomobil Vergileme Kriterleri
| İlk Tescil Aşamasında Alınan Vergi | Kullanım Aşamasında Vergi | |
| Belçika | Motor gücü, (Beygir gücü veya kW olarak), Yakıt tipi (Benzin ve Dizel aynı, LPG için daha düşük vergi) (İkinci el araçların tescili için de vergi olan tek ülke) | Motor gücü, (Beygir gücü veya kW olarak) |
| Danimarka | KDV dahil fiyat üzerinden yakıt verimliliğine göre değişen vergi oranları üzerinden. | Yakıt verimliliği ve yakıt tipi (Dizel araçlar için ilave maktu vergi) |
| İspanya | KDV hariç fiyat üzerinde CO2 emisyonuna göre değişen vergi oranları üzerinden (%0 ila %14,75 arasında) | Motor gücü |
| Fransa | Motor gücü (beygir gücü veya kW olarak), CO2 emisyonuna bağlı ilave vergi (140 g/CO2 üzeri emisyona sahip araçlar için) (kısmen veya tamamen elektrikle çalışanlar ile doğal gaz, LPG veya süperethanol 85 kullanan araçlar kısmi veya tam istisnadan Bölge Konseyinin belirlemeleri uyarınca yararlanır.) | Vergi yok. |
| İtalya | Motor gücü (Bölgesel düzeyde %30’lara kadar artırımlı uygulama mümkün). | İlgili bölgede ikamet etme, motor gücü, Euro kirletme standartları |
| Macaristan | Silindir hacmi, kullanılan yakıt tipi ve çevresel özelliklerine göre belirlenen oranlar. | Motor gücü, yaş (araç yaşı büyüdükçe vergi azalıyor) |
| Malta | Tescil değeri, vergi oranları CO2 emisyonu, yakıt tipi ve aracın uzunluğuna göre değişiyor.(Tescil vergisi= (TDxCO2x%)+(TDxuzunluk(mm)%) | CO2 emisyonu, yakıt tipi, emisyon partikülleri ve aracın yaşı (Yaşı arttıkça vergi artıyor. 0 araca göre 14+ aracın vergisi 3 kata yakın daha yüksek) |
| Hollanda | CO2 emisyonu (2013 yılından itibaren tamamen emisyona dayalı vergileme) | Ağırlık ve dizel araçlar için ilave maktu vergi, bölgesel ek vergiler var. |
| Avusturya | KDV hariç perakende satış fiyatı üzerinden yakıt tipi, yakıt verimliliği ve CO2 emisyonu kriterlerini dikkate alarak belirlenen oranlar üzerinden | Motor gücü |
| Polonya | Silindir hacmi | Vergi yok. (Sadece ağır tonajlı (3.5 ton ve üzeri) araçlar ve otobüsler için yol vergisi var.) |
| Portekiz | Silindir hacmi ve CO2 emisyonu | Silindir hacmi ve CO2 emisyonu |
| Romanya | Silindir hacmi, aracın çevreyi kirletme normu ve araç tipi | Silindir hacmi |
| Slovenya | KDV hariç satış fiyatı üzerinden CO2, Euro Emisyon standartları, yakıt tipine göre belirlenen oranlarda. (Dizel araçlar için daha yüksek)Dörtçeker araçlar için motor satış fiyatı üzerinden motor gücüne göre belirlenen daha yüksek oranlı vergileme. | Silindir hacmi |
| Finlandiya | KDV dahil fiyat üzerinden CO2 emisyonuna göre %5 ila %50 arasında değişen oranlarda. | CO2 emisyonu (1 Ocak 2013’ten itibaren aracın emisyon durumuna göre günlük 0.118€ ile 1.661€ arasında hesaplanan tutar.) |
| Bulgaristan | Vergi yok | Motor gücü ve üretim yılı (Servet vergisi şeklinde düşünülüyor ve her belediye tarafından alınıyor.) |
| Çek Cumhuriyeti | Vergi yok (İlk tescilde harç var. Euro standartlarına göre belirleniyor.) | Silindi hacmi |
| Almanya | Vergi yok | 2009 yılından itibaren Silindir hacmi ve CO2 emisyonu (Her 100cc için belli tutar çarpımı ile belli bir limitin üzerindeki (110 g/km) her g/km için 2€) 2012 yılından sonra tescil edilen araçlar için. (Eski ve yeni sisteme dahil araçlar yüzünden 40 farklı vergi oranı söz konusu) Elektrik araçlar için süreli (5 yıl-10 yıl) istisna söz konusu. |
| Estonya | Vergi yok | Vergi yok |
| İrlanda | CO2 emisyonu | CO2 emisyonu |
| Lüksemburg | Vergi yok | CO2 emisyonu ve yakıt tipi |
| Slovakya | Vergi yok. | Silindir hacmi, elektrikli araçlar için kW |
| İsveç | Vergi yok. | CO2 emisyonu |
| Birleşik Krallık | CO2 emisyonu |
Kaynaklar: European Commission, Principles of Taxation of Motor Vehicles, Commission Staff Working Paper, SWD (2012) 429 Final, Brussels, 2012, ss. 25-29; PWC, 2015 Global Automotive Tax Guide, 2015, www.pwc.com ; İlgili ülkelerin resmi internet sitelerinden hareketle tarafımızdan oluşturulmuştur.
Otomobiller başta olmak üzere, motorlu kara taşıtlarının vergilendirilmesinde esas alınacak en uygun kriterin ne olması gerektiği hususu pek çok ülkede yoğun bir şekilde tartışılmaktadır. Bu kapsamda araçların karbondioksit (CO2) emisyonu, trafik sorunu, ulaşım sisteminde meydana getirdiği aşınma ve gürültü kirliliği gibi negatif dışsallıklar birer kriter olarak dikkate alınmaktadır.
Motorlu taşıtlar servetin bir unsurudur. Uzun süre bu özelliği dikkate alınarak yapılan vergileme zaman daha çevreci bir karaktere bürünmüştür. Vergilemede, taşıtın doğa, toplum, ulaşım ağı, trafik yoğunluğu gibi alanlarda oluşturduğu negatif dışsallıkları kavramaya yönelik kriterlerin önemini artırmıştır. Vergilemede, CO2 emisyonu kriterini benimseyen vergileme sistemlerinin hızla yaygınlaşması bunun en önemli göstergesidir. Önceleri en yaygın kriter olan silindir hacminin büyük oranda terk edilmesi söz konusudur.
4 replies »