Dr. Hasan AYKIN
GİRİŞ
Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır. (VUK, 229). Ticari hayatın en sık kullanılan belgelerinden birisidir.
Faturada bulunması gerekli minumum bilgiler VUK 230 uncu maddede sayılmış olup maddeye göre, müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası faturada bulunması zorunlu bilgiler arasında yer almaktadır.
T.C. kimlik numarası kullanımı uygulamasının hayata geçirilmesi ile birlikte, gerçek kişiler için kimlik numarası ile vergi hesap numaralarının eşleştirilmesi yapılmıştır. Bu kapsamda, vergi kimlik numarası almış olan Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının eşleştirilmesi sonucunda, vergi dairesi kayıtlarında Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaralı onbir haneli rakamdan oluşan Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına dönüştürülmüş olup, 01.07.2006 tarihinden itibaren vergi dairelerince fiilen Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılmaya başlanılmıştır.
Peki, nihai tüketiciye yapılan satış nedeniyle tanzim edilecek faturada, gerçek kişinin vergi numarası yerine de geçen T.C. kimlik numarası kullanılması zorunlu mudur? Nihai tüketiciye kesilen faturada T.C. kimlik numarası bulunmalı mıdır?
Bu husus iki açıdan önemli: Birincisi, nihai tüketicilerin T.C. kimlik numaralarını her ortamda belirtmek istemekten çekinmeleri nedeniyle fatura düzenlenirken kimlik numarası vermede çekingen davranmalarıdır. İkincisi ise, fatura tanzim edenin T.C. kimlik numarasını yazma konusunda ısrarcı olması, bazen alışverişte satıcı müşteri ilişkilerini bozacak boyuta gelmesi, bazen de müşterinin gerçek kimlik numarası yerine başka rakamlar yazması uygulamasıdır.
Aşağıda, nihai tüketiciye yapılan satış faturasında T.C. kimlik numarasının bulunmasının zorunlu olup olmadığı hususu cevaplanacaktır.
KİMLER FATURA KULLANMAK ZORUNDA VE FATURADA HANGİ BİLGİLER BULUNMALI?
Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde fatura kullanma mecburiyeti düzenlenmiştir. Maddeye göre; Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:
- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
- Serbest meslek erbabına;
- Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara
- Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
- Vergiden muaf esnafa
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
Kanun koyucu, fatura düzenlemek zorunda olanları, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumlu tutmuştur. (VUK, 232). Ancak bu sorumluluk, yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 2017 yılı için 900 lirayı geçmesi veya bedeli 900 TL liradan az olsa dahi istemleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburiyeti durumunu kapsamamaktadır.
Yukarıdaki mevzuat hükümleri uyarınca, nihai tüketiciye yapılan satışlarda, satışı yapanların müşterinin adı, soyadı, bağlı bulunduğu vergi dairesi ve hesap numarasını (T.C. Kimlik Numarasını) doğrulama sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu kapsamda, nihai tüketiciye yapılan satışlar için tanzim edilen faturalarda müşterinin T.C. kimlik numarasının yazılması zorunluluğu da söz konusu değildir. Ancak konunun farklı mevzuat düzenlemeleri ile ilişkisi göz önünde bulundurulmalıdır. Aşağıda konunun ba/bs bildirim yükümlülüğü kapsamında değerlendirmesi yapılacaktır.
KONUNUN BA/BS BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve Mükerrer 257’nci maddelerinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak, 350 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” ile; mal ve hizmet satışlarını ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” ile bildirmeleri yükümlülüğü getirilmiştir.
Bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilmesi gerekmektedir.
Mükelleflerin 2010 yılı ve müteakip yılların aylık dönemlerine ilişkin mal ve/veya hizmet alışları ile mal ve/veya hizmet satışlarına uygulanacak had 5.000 TL olarak yeniden belirlenmiştir. Buna göre, bir kişi veya kurumdan katma değer vergisi hariç 5.000 TL ve üzerindeki mal ve/veya hizmet alışları, “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” ile; bir kişi veya kuruma katma değer vergisi hariç 5.000 TL ve üzerindeki mal ve/veya hizmet satışları ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” ile bildirilmek zorundadır.
BA/BS bildirim yükümlülüğünde satışın nihai tüketiciye yapılması durumuna bir istisna getirilmemiştir. Bu nedenle, nihai tüketicilere yapılan mal ve hizmet satışlarının KDV hariç 5.000-TL ve üzerinde olması halinde nihai tüketicinin T.C. Kimlik Numarası belirtilerek Bs bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla, nihai tüketiciye kesilen faturada BA/BS limitlerinin ve ilgili düzenlemelerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
SONUÇ
Nihai tüketiciler, fatura düzenlenme aşamasında adı, soyadı, bağlı bulunduğu vergi dairesi ve T.C. kimlik numarası (vergi numarası yerine) doğrulanmak zorunda olan kişiler değildir. (VUK, 231). Bu nedenle, nihai tüketicilere fatura düzenlenmesi halinde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Nihai tüketici olarak fatura istediğinizde T.C. kimlik numaranızı vermek zorunda değilsiniz. Fatura düzenlemek zorunda olanların da, faturaya T.C. kimlik numarası yazmak için müşteri ile çetin bir mücadeleye girmesine gerek yoktur.
Ancak düzenlenen fatura bedelinin BA/BS bildirim yükümlülüğü (KDV hariç 5000 TL ve üzeri) kapsamında olması durumunda, BA/BS yükümlülükleri nedeniyle mükellefin TC kimlik numarasının faturada muhakkak yer alması ve bu bilginin BA/BS bildirimlerine aktarılması gerekir.
İlk Yayım tarihi 18.01.2017
Güncellenmiş versiyon 02.12.2017
Konuya ilişkin aynı yöndeki özelgeler:
-Nihai Tüketiciye Kesilen Faturada TC Kimlik No Bulundurma Zorunluluğunun Bulunmadığı Hakkında
– Ba/Bs Bildirim Yükümlülüğü ve Özellikli Durumlar
NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. AYNEN YAYIMLANAMAZ.
Categories: GENEL, UYGULAMA, VERGİ USUL
Merhabalar, satış departmanındaki kişilerin vergi mevzuatı ile ilgili yeterli bilgileri olmayabiliyor. Buradaki kasiyer veya benzeri görevi yürüten arkadaşlar genellikle kendilerine verilen talimatlara göre ve doğal olarak sorgulamadan uymaya çalışıyorlar. Bazı işletmeler ise, TC kimlik numarası isteme zorunluluğu olmadığını bildiği halde, bir tür müşteri bilgi havuzu oluşturmak adına bilgilerimizi depolamak ve kullanmak için ısrarla TC kimlik no talep ediyor. İlave olarak Cep numaranızı da almaya çalışıyorlar.
TC kimlik no gerçek kişiler için aynı zamanda vergi numarası. Ancak Normalde nihai tüketiciye düzenlenen fatura BA-BS bildirim yükümlülüğü limiti olan 5.000 TL’nin altında ise ilgili belgeye tc kimlik yazılması zorunlu değil. 5.000 TL ve üzeri bir fatura düzenleniyorsa nihai tüketici de olsa TC kimlik no yazılması mevzuat düzenlemesi gereği.
Bu konu benim de bazen başıma geliyor. Satıcı nuh diyor peygamber demiyor. Alışveriş yapmak istiyorum ama kimlik bilgisi gibi bir kişisel bilgimi de vermek istemiyorum. ne yapacaksınız? Bazıları, sizin gibi, ürünü almaktan vazgeçme yöntemini tercih ediyor. Bazıları ise, madem onlar istememeleri gereken bir şeyi istiyorlar, ben de atmasyon bir tc kimlik no veririm deyip, 11 haneli bir rakam atıyor. Bazıları kendi tc kimlik numarasının birkaç hanesini değiştirip veriyor.
Umarım faydalı olur. Selam ve saygılar.
Bu durumla iligili olarak, Yeşil Kundurada yapmak istediğim alışverişi yapamadım. Israrla bana TC kimlik numaramı vermem gerektiği hatta bu isteklerini KANUNİ olduğunu belirttiler. Bu yazıyı onlara göndereceğim sanırım. Müşteri temsilcileri bile kanunsuz bir talepte bulunduğumu söylediler !!!Lütfen yanıt verir misiniz? Biz nasıl davranış sergileyeceğiz bu tip durumlarda????