Dr. Hasan AYKIN

PDF Formatı

MESLEK MENSUPLARINA İLİŞKİN TÜM TEBLİĞLER TEK BİR TEBLİĞDE TOPLANIYOR

Bilindiği üzere, Gelir İdaresi Başkanlığı mevzuat kodifikasyonu anlamında çok yerinde çalışmalar yapıyor. Bunlardan birisi, çok sayıda Tebliğ’de yer alan düzenlemeleri ilgili mevzuata ilişkin genel uygulama tebliği şeklinde tek bir tebliğde toplamak. Katma değer vergisi ve kurumlar vergisinde bu yerinde uygulama gerçekleştirildi. Emeği geçenleri kutlamak gerekir.

Gelir İdaresinin üzerinde çalıştığı yeni alanlardan birisi de 3568 sayılı Kanuna ilişkin tüm tebliğleri tek bir tebliğde toplamak. Bu tür kodifikasyon çalışmaları sırasında, kamuoyuna yansıyan sorunlu alanlara ilişkin de düzenlemeler yapılması yoluna gidiliyor.

Meslek mensuplarına ilişkin tüm tebliğleri tek bir tebliğde toplayacak çalışma ile aşağıdaki tebliğler tek bir tebliğe dönüşecek:

• 44 adet Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliğleri,
• Vergi Beyannamelerinin Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce İmzalanması Hakkında Genel Tebliğleri
• 1 Sıra No’lu Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Sözleşmelerine İlişkin Bildirimlerinin ve Sürekli Bilgi Verme Yükümlülüklerinin Elektronik Ortamda Yerine Getirilmesi Hakkında Genel Tebliğ

UYGULAMA GENEL TEBLİĞ TASLAĞINDA MESLEK MENSUPLARININ SORUMLULUĞU NASIL ŞEKİLLENİYOR? DÜZENLEMEYE MÜDAHALE ŞANSI VAR MI?

3568 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Uygulama Genel Tebliği Taslağı 16 Ocak 2015 tarihinden itibaren kamuoyunun bilgisine sunuldu.

GİB tarafından yapılan güzel bir uygulama da hazırlanan taslakların kamuoyu ile paylaşılarak görüşe açmak. Böylece mevzuatın, paydaşların görüş ve önerileri ile şekillenmesine zemin hazırlanıyor.

Bu noktada, ilgililerin taslakları inceleyip GİB’e yapacakları geri dönüşler, görüş paylaşımları çok önemli. Özellikle meslek odalarının, üyelerini ilgilendiren konularda, GİB yetkilileri ile yüz yüze görüşme ve toplantılar yapması kaçınılmaz.

Söz konusu TEBLİĞ TASLAĞI İÇİN TIKLAYINIZ.

Tebliğ taslakları bazen GİB sayfasından kaldırılıyor. Bu nedenle taslağa yukarıdaki linkten ulaşamadıysanız sayfamızdan ulaşmak için TIKLAYINIZ. 

Biz bu çalışmada, söz konusu Taslağın meslek mensuplarının tamamını önemli düzeyde etkileyen “Sorumluluk” ile ilgili düzenlemesine dikkat çekmek istedik.

112 sayfalık Tebliğ Taslağında “sorumluluk” kelimesi 42 kez yer alıyor. Tebliğ Taslağının 10. Bölümü “Sorumluluk” başlığını taşıyor.

HENÜZ VAKİT VARKEN, sorun görülen, düzeltilmesi mümkün olan alanlarda görüş oluşturulması ve bu görüşlerin uygun kanallarla yetkililere iletilmesinde fayda var. Odalara da büyük görevler düşüyor. Sadece görüş iletmekle kalmayıp mümkünse görüşün nasıl makes bulduğunun takibi, başka bir deyişle fikri takip de önemli.

Örneğin sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeden dolayı meslek mensubunun sorumluluğunda, “SM / SMMM’ler, bilerek kullandıkları veya harici araştırmayı gerektirmeden sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğu anlaşılabilen belgelerden de sorumlu olacaklardır.” düzenlemesi yapılıyor. Sıkıntılı.

Hangi belgenin harici araştırmayı gerektirmeden sahte belge olduğunun anlaşılabileceğine ilişkin objektif kriter yok. Tamamen subjektif bir alan ve önemli sorumluluk yüklüyor. İnceleme elemanı, “Meslek mensubu bunun sahte olduğunu harici araştırma yapmadan anlayabilirdi.” derse meslek mensubu için uzun ve çileli bir yol başlıyor. İşin trajik yanı, denetim elemanı bu yargıyı belirtirken belgenin sahte olduğunu pek çok harici araştırma sonucunda anlamış olsa bile.

Şahsen, bir düzenlemede “… tabiidir.” le biten cümlelerden çok huylanırım. İdare genelde, ciddi bir mevzuat alt yapısı bulamadığı konuları bu tür ifadelerle bitirir ve bu bölümde de çok yerde (Tebliğde 14 kez bu ibare yer alıyor.)bu ifade kullanılmış. O yüzden bu bölüm ilgililerce çok ciddi analize tabi tutulmalı.

Söz konusu Tebliğ Taslağının meslek mensuplarının sorumluluklarına ilişkin bölümünü aşağıda aynen sunuyoruz.

“

3568 SAYILI SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK KANUNU UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ TASLAĞI

…..

ONUNCU BÖLÜM

SORUMLULUK

I- TASDİK RAPORU TANZİM EDEN YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUĞU

A- Genel Hususlar:

3568 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ve 213 sayılı VUK’un mükerrer 227 nci maddesi hükümleri uyarınca yeminli mali müşavirlerin yapmış olduğu incelemenin amacı, tasdik konusu işlemlerin doğruluğunu araştırmak ve tespit etmektir. Yeminli mali müşavirler, gerçek ve tüzelkişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin mali tablolarının ve beyannamelerinin mevzuat hükümleri, muhasebe prensipleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunu ve hesapların denetim standartlarına göre incelediğini tasdik ederler.

Yeminli mali müşavirler yaptıkları tasdike ilişkin olarak, gerçek durumu tespit etmek için, her türlü belgeden yararlanmak ve Tasdik Yönetmeliği çerçevesinde, her türlü inceleme tekniklerini kullanmak zorundadırlar.

Yeminli mali müşavirlerce söz konusu belgelerin sahte belge veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olup olmadığı araştırılacak, şüphelenilen durumlarda ilgililerin mükellefiyet kayıtları vergi dosyalarından ve diğer kamu idarelerinden bilgi alınarak tetkik edilecektir.

İmza ve mühür kullanmak suretiyle tasdik yapan ve tasdik raporu düzenleyen yeminli mali müşavirler, tasdik kapsamı ile sınırlı olmak üzere tasdikin doğruluğundan sorumludurlar.

Yeminli mali müşavirler, yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde, 3568 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile 213 sayılı VUK’un mükerrer 227 nci maddesi hükümleri uyarınca ziyaa uğratılan vergilerden, gecikme faizlerinden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.

3568 sayılı Kanunun 12 nci maddesinde, yeminli mali müşavirlerin yaptıkları tasdikin doğruluğundan sorumlu oldukları, yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde, tasdikin kapsamı ile sınırlı olmak üzere, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olacakları belirtilmiştir.

B- Yeminli Mali Müşavirlerin Sorumluluklarının Uygulanmasına İlişkin Hususlar: 

Yeminli mali müşavirlerin tasdikten doğan mali sorumlulukları ile disiplin sorumlulukları Maliye Bakanlığı vergi denetim elemanlarınca ayrı ayrı müstakil bir rapor ile tespit edilir. Bu kapsamda yeminli mali müşavir hakkında sorumluluk raporu yazılabilmesi için denetim elemanlarınca yeminli mali müşavirlerden yazılı savunma istenir. Savunma isteme yazısının tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde savunma yapılmaması durumunda ilgili yeminli mali müşavir savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.

Vergi denetim elemanlarınca yapılacak vergi incelemesi sonucunda bir matrah veya vergi farkı ortaya çıktığı takdirde, denetim elemanları, yeminli mali müşavirlerin sorumluluklarının tespiti amacıyla, bulunan matrah veya vergi farkı ile yeminli mali müşavirlerin yukarıda belirtilen sorumlulukları arasındaki ilişkiyi raporlarında net bir şekilde ortaya koyacaklardır. Yeminli mali müşavirlerin sorumluluğunun çerçevesi belirlenirken tasdik edilen finansal tablo ve beyannamelerin ilgili mevzuat hükümlerine ve muhasebe sistemi uygulama genel tebliğlerine uygun olup olmadığı hususlarının denetim elemanlarınca değerlendirileceği tabiidir.

Vergi dairelerince işleme konulmayan tasdik raporlarının gerçeğe aykırı hususlar içerdiğinin yapılan inceleme sonucunda tesbiti halinde, ortada vergi ziyaı olmaması durumunda da inceleme raporunda yeminli mali müşavirin disiplin sorumluluğu açısından değerlendirilecektir. Yeminli mali müşavirin sorumlu tutulması gereken bir durumun tespit edilmesi halinde, denetim elemanlarınca yeminli mali müşavirlerin yukarıda belirtilen sorumlulukları arasındaki ilişkiyi raporlarında net bir şekilde ortaya koyacaklar ve söz konusu raporun onaylı bir örneği Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilecektir.

Yeminli mali müşavirlerin tasdik ettikleri bütün konu ve belgelerle ilgili olmak üzere, müşterek ve müteselsil sorumluluğu denetim elemanlarınca düzenlenen raporla tespit edilen yeminli mali müşavirler nezdinde yapılacak takibat, vergi ve cezanın tahakkuku üzerine başlatılacak ve bu takibat vergi ve cezanın tahsiline yönelik olacaktır.

Vergi Mahkemesi kararı üzerine mükellefin üst derece yargı merciine başvurmasının, vergi mahkemesince tasdik edilen vergi ve ceza için yeminli mali müşavir nezdinde takibat yapılmasını engellemeyeceği tabiidir.

Bununla birlikte, yeminli mali müşavirin bilgi ve rızası dışında, mükellefin tek taraflı tasarrufu sonucu tahakkuk eden ve yeminli mali müşavir tarafından ödenen vergi ve cezalar için mükellefe rücu hakkı saklıdır. Sorumluluğu tespit edilen yeminli mali müşavirle ilgili takibat ise asıl amme borçlusunun bağlı bulunduğu vergi dairelerince yerine getirilecektir.

II- VERGİ BEYANNAMELERİNİ İMZALAYAN SERBEST MUHASEBECİ / SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUĞU

A- Genel Hususlar:

Mükelleflerin beyannameleri, kendilerine 3568 sayılı Kanunun 2/A-a maddesinde belirtilen hizmetleri bir bütün olarak fiilen veren SM / SMMM’ler tarafından imzalanacaktır.

SM/SMMM’lerin imzaladıkları beyannamelerle ilgili olarak, herhangi bir rapor düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

SM/SMMM’ler, mükellef tarafından kendilerine ibraz edilen belgelerin, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile genel muhasebe kurallarına uygun ve doğru olarak yasal süresi içinde, kanuni defterlere kaydedilmesinden ve mali tablolara aktarılmasından sorumludurlar. SM / SMMM’ler, bilerek kullandıkları veya harici araştırmayı gerektirmeden sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğu anlaşılabilen belgelerden de sorumlu olacaklardır. Miktar veya tutar itibariyle işletmenin faaliyet konusu veya iş hacmiyle mütenasip olmayan belgeler ile ticari örf ve teamüle uygun olmayan harcamalara ilişkin belgeler, SM / SMMM’lerin sorumluluğu kapsamındadır.

Böyle bir belgenin varlığı halinde, SM / SMMM’ler bunun doğruluğunun tespitini mükelleften isteyebilirler. Mükellefin bir tespitte bulunmaması veya bu konuda SM / SMMM’lerin ikna olmaması halinde, keyfiyet, SM / SMMM’lerce beyanname verme süresi sonuna kadar ilgili vergi dairesine yazılı olarak bildirilecektir. Bu bildirimle birlikte SM / SMMM’lerin söz konusu belgelere ait sorumluluğu ortadan kalkacaktır.

Sorumluluğun tespitinde, yukarıda belirtilen sorumlulukla bağlantılı olarak ortaya çıkan vergi ziyaının varlığı yeterli olacaktır. Örneğin, sehven dahi olsa yevmiye defterinde yer alan bir toplamı yanlış aktararak veya bir yevmiye işlemini yanlış hesaba kaydederek vergi ziyaına sebebiyet veren SM / SMMM’ler ziyaa uğratılan bu vergi, ceza ve gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaktır.

SM / SMMM’ler, beyannamelerini imzaladıkları mükelleflerce ibraz edilen belgelerde yer alan bilgilerin kanuni defterlere ve defterlerdeki bilgilerin mali tablolara uygunluğunun yanı sıra, beyannamelere eklenen temel mali tablolarda yer alan ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerine göre belirlenen Dönem Kâr/Zararı’nın doğruluğundan da sorumludurlar.

SM / SMMM’lerin sorumlulukları kapsamına giren yukarıda belirtilen işlemlerden dolayı bir vergi ziyaı ortaya çıktığı takdirde, beyannameyi imzalayan SM / SMMM’ler sorumlu olacaktır. Bu sorumluluğun; SM / SMMM’lerin, defterlerini tutmak, bilanço, gelir tablosu ve vergi beyannamelerini düzenlemek üzere hizmet sözleşmesi yaptıkları mükelleflere ait beyannameleri elektronik ortamda göndermeleri (e-beyanname) işlemlerinde de geçerli olacağı tabiidir.

B- Vergi Beyannamelerini İmzalayan SM / SMMM’lerin Sorumluluklarının Uygulanmasına İlişkin Hususlar:

VUK’un 135 inci maddesinde sayılan vergi inceleme elemanlarınca yapılan incelemeler neticesinde bir matrah farkı ortaya çıktığı takdirde, denetim elemanları, beyannameyi imzalayan SM / SMMM’lerin sorumluluklarının tespitini yapacak ve raporlarında belirteceklerdir. Denetim elemanları, bulunan matrah farkı ile SM / SMMM’lerin sorumluluğu arasındaki ilişkiyi ilgili SM / SMMM’lerin bilgisine de başvurmak suretiyle raporlarında net bir şekilde ortaya koyacak ve bulunan matrah farkından SM / SMMM’lerin sorumlu olup olmadığını açıklayacaklardır. SM / SMMM’lerin bu tebliğle belirlenen sorumluluk çerçevesinde müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunun tespit edilmesi halinde, söz konusu raporların onaylı birer örneği denetim elemanlarınca, SM / SMMM’lerin bağlı bulunduğu vergi dairesine ve disiplin cezası yönünden de gereği yapılmak üzere söz konusu raporun bir örneği meslek mensubunun bağlı bulunduğu odasına gönderilecektir. Bulunan matrah farkı üzerinden tarh edilen vergi ve buna ilişkin cezalarda uzlaşmaya varılmış veya tahsilatın yapılmış olması, raporların birer örneğinin meslek mensubunun bağlı bulunduğu odaya gönderilmesine engel teşkil etmeyecektir. Bu raporların ayrıca Bakanlığımıza gönderilmesine gerek bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, VUK’un 360 ıncı maddesinde;

“359 uncu maddede yazılı suçların işlendiğine iştirak eden suç ortaklarının bu suçların işlenmesinde menfaatinin bulunmaması halinde, Türk Ceza Kanununun suça iştirak hükümlerine göre hakkında verilecek cezanın yarısı indirilir.”

düzenlemesi yer almaktadır.

Ayrıca, vergi inceleme elemanlarınca, beyannameyi imzalayan meslek mensuplarının VUK’un 344 üncü maddesi uyarınca 359 uncu maddesinde belirtilen fiillere iştirak ettiğinin tespit edilmesi halinde 1 kat vergi ziyaı cezası kesilir.

Beyanname imzalayan SM / SMMM’lerin imzaladıkları beyannamelerle ilgili olmak üzere, müşterek ve müteselsil sorumluluğu vergi inceleme raporu ile tespit edilen SM / SMMM’ler nezdinde yapılacak takibat, vergi ve cezanın tahakkuku üzerine başlatılacak ve bu takibat vergi ve cezanın tahsiline yönelik olacaktır.

Vergi Mahkemesi kararı üzerine mükellefin ihtilafı üst derece yargıya götürmesinin, vergi mahkemesince tasdik edilen vergi ve ceza için SM / SMMM’ler nezdinde takibat yapılmasını engellemeyeceği tabiidir.

Bununla birlikte, SM / SMMM’lerin bilgi ve rızası dışında, mükellefin tek taraflı tasarrufu sonucu tahakkuk eden ve SM / SMMM’ler tarafından ödenen vergi ve cezalar için mükellefe rücu hakkı saklıdır. Sorumluluğu tespit edilen SM / SMMM’lerin ilgili takibat ise asıl amme borçlusunun bağlı bulunduğu vergi dairelerince yerine getirilecektir.

III- VERGİ BEYANNAMELERİNİ TASDİK EDEN YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUĞU

A- Genel Hususlar:

Vergi beyannamelerinin ayrıca yeminli mali müşavir tarafından tasdik edilmiş olması halinde söz konusu beyannameleri tasdik eden yeminli mali müşavirler, tasdik ettikleri beyanname ve eklerinde yer alan bütün bilgilerle bunların dayanağını teşkil eden defter kayıtları ve belgelerdeki bilgilerin doğruluğu ile beyannamesini tasdik ettikleri mükelleflerin sahte belge veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmasından sorumludurlar.

Bu sorumluluğun; yeminli mali müşavirlerin tasdik raporu düzenlemek üzere hizmet sözleşmesi yaptıkları mükelleflere ait beyannameleri elektronik ortamda göndermeleri (ebeyanname)  işlemlerinde de geçerli olacağı tabiidir.

Beyannamenin yeminli mali müşavir tarafından tasdik edilmiş olması halinde,  beyannameyi tasdik eden yeminli mali müşavir ile birlikte beyannameyi imzalamış olan SM / SMMM’ler de ziyaa uğratılan vergi, ceza ve gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaktır.

B- Vergi Beyannamelerini Tasdik Eden Yeminli Mali Müşavirlerin Sorumluluklarının Uygulanmasına İlişkin Hususlar:

Yeminli mali müşavirlerin tasdikten doğan mali sorumlulukları ile disiplin sorumlulukları Maliye Bakanlığı vergi denetim elemanlarınca ayrı ayrı müstakil bir rapor ile tespit edilir. Bu kapsamda yeminli mali müşavir hakkında sorumluluk raporu yazılabilmesi için denetim elemanlarınca yeminli mali müşavirlerden yazılı savunma istenir. Savunma isteme yazısının tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde savunma yapılmaması durumunda ilgili yeminli mali müşavir savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.

VUK’un 135 inci maddesinde sayılan vergi inceleme elemanlarınca yapılan incelemeler neticesinde bir matrah farkı ortaya çıktığı takdirde, denetim elemanları, beyannameyi tasdik eden yeminli mali müşavirin mali ve disiplin sorumluluklarının tespitini yapacak ve ayrı ayrı müstakil raporlarında belirteceklerdir. Denetim elemanları, bulunan matrah farkı ile meslek mensubunun sorumluluğu arasındaki ilişkiyi ilgili meslek mensubunun savunması alınarak raporlarında net bir şekilde ortaya koyacak ve bulunan matrah farkından meslek mensubunun sorumlu olup olmadığını açıklayacaklardır. Meslek mensubunun bu tebliğle belirlenen sorumluluk çerçevesinde müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunun tespit edilmesi halinde, söz konusu raporların onaylı birer örneği denetim elemanlarınca, meslek mensubunun bağlı bulunduğu vergi dairesine ve disiplin cezası yönünden de gereği yapılmak üzere Bakanlığımıza (Gelir İdaresi BaĢkanlığı Denetim ve Uyum Yönetimi Daire BaĢkanlığına) gönderilecektir.

Diğer taraftan, VUK’un 360 ıncı maddesinde;

“359 uncu maddede yazılı suçların işlenişine iştirak eden suç ortaklarının bu suçların işlenmesinde menfaatinin bulunmaması halinde, Türk Ceza Kanununun suça iştirak hükümlerine göre hakkına verilecek cezanın yarısı indirilir.”

düzenlemesi yer almaktadır.

Ayrıca, vergi inceleme elemanlarınca, beyannameyi imzalayan meslek mensuplarının VUK’un 344 üncü maddesinde belirtilen sorumluluklarının olup olmadığı hususu da tespit edilecektir.

Beyanname tasdik eden yeminli mali müşavirlerin tasdik ettikleri beyannamelerle ilgili olmak üzere, müşterek ve müteselsil sorumluluğu denetim elemanlarınca düzenlenen rapor ile tespit edilen yeminli mali müşavirler nezdinde yapılacak takibat, vergi ve cezanın tahakkuku üzerine başlatılacak ve bu takibat vergi ve cezanın tahsiline yönelik olacaktır.

Vergi Mahkemesi kararı üzerine mükellefin ihtilafı Danıştay’a götürmesinin, vergi mahkemesince tasdik edilen vergi ve ceza için SM / SMMM’lerin nezdinde takibat yapılmasını engellemeyeceği tabiidir.

Bununla birlikte, yeminli mali müşavirin bilgi ve rızası dışında, mükellefin tek taraflı tasarrufu sonucu tahakkuk eden ve yeminli mali müşavir tarafından ödenen vergi ve cezalar için mükellefe rücu hakkı saklıdır. Sorumluluğu tespit edilen yeminli mali müşavirle ilgili takibat ise asıl amme borçlusunun bağlı bulunduğu vergi dairelerince yerine getirilecektir.

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergidosyasi.com adresindeki  https://vergidosyasi.com/2017/02/16/meslek-mensuplarina-iliskin-tebligleri-tek-tebligde-toplayan-teblig-taslaginda-sorumluluk-nasil-sekillenniyor-vakit-gec-olmadan/  aktif linki verilmek suretiyle alıntı yapılabilir.