Genel anlamda belediyelerin verdikleri birtakım hizmetlerden dolayı gayrimenkullerinde değer artışı meydana kişilerden aldıkları paylar olarak adlandırılabilecek olan “harcamalara katılma payları”, 29.05.1981 tarih ve 17354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda, belediye vergileri ve belediye harçları ile birlikte belediyelerin üçüncü gelir kaynağı olarak sayılmış ve anılan Kanunun 86 ila 94. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Buna göre; belediyeler veya belediyelere bağlı müesseselerce;

• 2464 sayılı Kanunun 86. maddesinde belirtilen şekillerde inşa, tamir ve genişletmeye tabi tutulan yolların iki tarafından bulunan veya başka bir yola çıkışı olmaması dolayısıyla bu yoldan yararlanan gayrimenkul sahiplerinden belediye meclis kararı ile “yol harcamalarına katılma payı”,
• 2464 sayılı Kanunun 87. maddesinde belirtilen şekillerde kanalizasyon tesisi yapılması halinde, bunlardan faydalanan gayrimenkul sahiplerinden “kanalizasyon harcamalarına katılma payı”,
• 2464 sayılı Kanunun 88. maddesinde belirtilen şekillerde su tesisleri yapılması halinde ise, dağıtımın yapıldığı saha dâhilindeki gayrimenkul sahiplerinden “su tesisi harcamalarına katılma payı”

alınır/alınabilir.

2464 sayılı Kanunun harcamalara katılma payı hakkındaki hükümlerine bakıldığında, yol harcamalarına katılma payı hakkında ilgili maddede “alınabilir” ifadesi bulunmasına rağmen, kanalizasyon ve su tesislerine ilişkin harcamalara katılma payına dair maddelerde “alınır” ifadesinin bulunduğu görülmektedir.

Yukarıda belirtilen harcamalara katılma paylarının belediye meclisleri tarafından alınması ile ilgili hüküm yasada değişiklik yapılmadan önce; yol, su ve kanalizasyon harcamalarının tamamı için “alınır” ifadesi ile bitiyordu. Ancak, 06.12.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanun’un 28. maddesi ile 2464 sayılı Kanun’un 86. maddesinde geçen “alınır” fiili, “alınabilir” olarak değiştirilmiştir. Bu nedenle, belediyelerin veya bunlara bağlı müesseselerin yaptıkları kanalizasyon ve su tesislerine ilişkin harcamalardan dolayı ilgililerden mutlaka harcamalara katılma payı alacaklarını, ancak yaptıkları yol harcamaları nedeniyle harcamalara katılma payı alınmasının belediye meclisinin inisiyatifinde olduğunu söylemek mümkündür.

Harcamalara katılma payları, bir program dâhilinde veya istek üzerine doğrudan doğruya yapılan işlerde, bu hizmetler dolayısıyla yapılan giderlerin tamamıdır. Ancak, yapılacak giderler peşin ödendiği takdirde bu paylar ilgililerden %25 noksanı ile alınır. Diğer taraftan, belediyelerce harcamalara katılma payı kapsamındaki işler dolayısıyla yapılan bu tür hizmet giderleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İlbank A.Ş. tarafından tespit edilen ve yayınlanan rayiç ve birim fiyatlara göre hesaplanan tutarları aşamaz. Öte yandan ilgili bazında ödenecek harcamalara katılma payı, bina ve arsalarda vergi değerinin %2’sini geçemez.

Ayrıca Bakanlar Kurulu, belediyelerin görüşünü almak suretiyle, harcamalara katılma paylarını;

• 1/2’ye (peşin ödemelerde 1/3’e) kadar indirmeye,
• Pay çeşitlerine öre farklılaştırma yapmaya,
• Payların ödenecek miktarını birlikte veya pay çeşitlerine göre ayrı ayrı olmak üzere İçişleri Bakanlığınca bildirilecek son genel nüfus sayımı sonuçlarını da dikkate almak suretiyle ve belediyeler itibariyle tespit etmeye

yetkilidir.

Harcamalara katılma paylarının tahakkuku, işler hangi ihale usulü ile yapılmış olursa olsun, hizmetin tamamlanarak halkın istifadesine sunulmuş olmasından sonra yapılır. Bu kapsamda hesaplanan paylar, mükelleflerin soyadları, adları, adresleri ve kendilerine isabete den pay miktarını gösteren ve mahiyetlerine göre mahalle, cadde ve sokak itibariyle düzenlenecek tahakkuk cetvellerinin bir ay süre ile belediye ilan yerlerine asılmak suretiyle ilan olunur. Ancak, katılma paylarının tutarları mükelleflere ayrıca tebliğ olunur.

Harcamalara katılma payları ilan ve tebliğ edildiği yıldan itibaren iki yılda ve dört eşit taksitte, peşin ödemelerde ise tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde tahsil olunur. Ancak, söz konusu ödeme sürelerini, ilgili belediyelerin teklifi üzerine, beş yıla (peşin ödemelerde bir yıla) kadar uzatmaya ve buna göre taksit sürelerini tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ancak, Bakanlar Kurulunca bu yetkinin kullanılması halinde, uzatılan ödeme süreleri için belediyeler, belediye meclislerinin kararı üzerine ve 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca alınan tecil faizi oranını aşmamak üzere faiz alabilirler.

Ayrıca, satış, hibe ve trampa gibi devir hallerinde ferağ sırasında o tarihe kadar ödenmemiş taksitler peşin olarak tahsil olunur. Bu kapsamda, harcamalara katılma payına tabi gayrimenkullerin listesi belediyelerce ilgili tapu dairelerine bildirilir ve bu gayrimenkullerin satış, hibe, trampaları halinde tapu dairesi payın tahsilini sağlamak üzere, belediyeyi haberdar eder ve pay ödenmedikçe intikal işlemi yapılmaz.

03.04.2017

vergidosyasi.com