Anayasa Mahkemesinin 19/4/2017 Tarihli ve 2014/3905 Başvuru Numaralı Kararı 17 Mayıs 2017 tarihli ve 30069 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Başvuru sahibine sahip olmadığı ve üzerinde tasarruf yetkisi bulunmayan bir araç ile yük taşımacılığı yapılırken tonaj aşımı nedeniyle, Karayolları Trafik Kanununun 65 inci maddesi uyarınca “gönderen” sıfatı ile ceza kesilmiştir. Ceza kesilen bireysel başvuru sahibi şirket, kendisinin sadece taşınan eşyanın sahibi olduğunu, sahibi olmadığı ve üzerinde tasarruf yetkisi bulunmayan bir araç ile yük taşımacılığı yapılırken kendisine ceza verilemeyeceğini savunmuştur. Sulh Ceza Mahkemesi şikayetçinin başvurusunu reddetmiş ve ilgili hukuk yollarının tüketilmesinden sonra konu Bireysel Başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesinin önüne gelmiştir.

Anayasa Mahkemesi, gönderene ceza kesmede, azami yükün aşıldığının gönderen tarafından bilindiği ve kastının bulunduğunun ortaya konulması şartını aramıştır. Gönderene objektif sorumluluk kurallarına göre ceza verilemeyeceğini belirtmiştir. Mahkemeye göre, İdare ceza keserken, gönderenin yük aşıldığını bildiği “varsayımına” dayanmıştır. Oysa bu varsayımın ispatı mümkün değildir. Bu nedenle, yükün aşıldığının bilindiği veya bilinmediğinin gönderen tarafından ispat edilmesinin istenilmesi, yaptırımı uygulayan idareye karşı ilgiliyi dezavantajlı konuma sokmakta ve böylelikle kullanılan varsayım masumiyet karinesini ihlal eder boyuta ulaşmaktadır. Başvurucuya idarenin aldığı karara itiraz hakkının tanınması da masumiyet karinesinin ihlalini telafi etmemiştir.

Mahkeme, varsayıma ilişkin idari para cezası kesildiği iddiasıyla açılan bireysel başvuru davasında ilgili şirketi haklı bulmuş. Özellikle idarinin varsayıma dayalı ceza uygulamaları ve “masumiyet karinesi” ile ilgili referans ve tespitler açısından el altında bulundurulabilecek bir karar.

Karar metni ekte

Anayasa Mahkemesininin 19/4/2017 Tarihli ve 2014/3905 Başvuru Numaralı Kararı PDF Formatı

Dr. Hasan AYKIN