KAVRAMLAR

Vergilemede Fayda İlkesi Nedir?

Vergilemede Fayda İlkesine göre; her fert kamu hizmetlerinden faydalanma oranında vergi ödeyecektir. Başka bir deyişle, vergilemede fayda ilkesine göre, kişilerin devlet hizmetlerine katılmaları, kamu hizmetlerinden yararlanmaları ile orantılı olmalıdır Burada vergi yükünün dağılımında piyasa kurallarının kullanılması söz konusudur. Böylece her yükümlünün gönüllü olarak kamusal faaliyetlere yapmak istediği katkı ile, ödeyeceği vergi aynı olacaktır. Bu yaklaşımdan yararlanarak, bazı kamusal faaliyetlerde fayda esasına göre vergileme yapmak mümkündür.

Vergilemede fayda ilkesi Adam Smith ve daha önceki kamu maliyesi teorisyenleri tarafından vergi sistemlerinin yapılandırılmasında önerilmiştir.

Bu ilkeye göre vergiler insanlar arasında herkese açık şekilde sağlanan mal ve hizmetlerden elde ettikleri faydalar ile ilişkili olarak paylaştırılmalıdır. Fayda ilkesi, aynı seviyeden kamu hizmetlerinden yararlanan insanların aynı miktarda vergi ödemesi (Yatay Eşitlik), farklı düzeylerde hizmetten yararlananların daha fazla düzeyde vergi ödemesi (Dikey Eşitlik) halinde gerçekleşebilir. Bu kurama göre, hizmetten hiç yararlanmayanlar, söz konusu hizmetin sağlanması için ihtiyaç duyulan vergiden muaf olmalıdırlar. Verginin günümüzdeki bazı niteliklerine aykırı bir görünüm taşıyan bu yaklaşıma göre, kişilerin kamu hizmetlerinden yararlanma seviyesi dikkate alınarak vergi uygulaması veya bedel alınması yoluna gidilecektir.

Vergilemede fayda ilkesi, kamu faaliyetlerinde harçlar, şerefiyeler, resimler gibi kamu gelirlerinde belirli ölçülerde uygulanabilmektedir.

Bu ilkenin tersi ödeme gücü (mali güce göre ödeme) ilkesidir. 

1 reply »

Yazımıza ilişkin görüş, eleştiri ve katkılarınızı lütfen bize bildiriniz.