MUHASEBE AKADEMİ

YEVMİYE DEFTERİNE KAYIT iŞLEMLERİ

Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin ilgili belge veya ispata dayanan evraktan çıkarılarak tarih sırasıyla ve “madde” halinde düzenli olarak yazıldığı defterdir.

Yevmiye maddelerinin en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır:

a) Madde sıra numarası,

b) Tarih,

c) Borçlu hesap,

ç) Alacaklı hesap,

d) Tutar,

e) Her kaydın dayandığı belgelerin türü ile varsa tarihleri ve sayıları.

Yevmiye defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur; vergi kanunlarına uygun olmak şartıyla müteharrik yapraklı defterler de kullanılabilir.

Yevmiye defterine ilk olarak açılış kaydı yapılır. Yevmiye defterinin ilk kaydı açılış bilançosuna göre düzenlenen açılış kaydıdır. Açılış kaydında aktifteki hesaplar borca, pasifteki hesaplar alacağa kaydedilir ve böylece açılış kaydı düzenlenmiş olur.

Bu kayıttan sonra günlük işlemler sırasıyla, belgelere dayanılarak ve yevmiye maddesi halinde yevmiye defterine kaydedilir.

Yevmiye defterine işlemler yevmiye maddesi halinde yazılır. Yevmiye defterinde iki tarih çizgisi arasında yer alan terimlerin tümü bir yevmiye maddesini oluşturur.  Bir yevmiye maddesi herhangi bir işlemin muhasebe dili ile ifade edilmiş şeklidir. 

Bir işlemin yevmiye defterine kaydedilmeden önce yazıldığı, yetkili imzaları taşıyan ve bir yevmiye maddesindeki bilgileri içeren fişe muhasebe fişi denir.

Muhasebe fişinin standart bir biçimi bulunmayıp, her işletme kendi ihtiyacına göre şekillendirir. 

Muhasebe fişlerinin kasa hesabını ilgilendiren işlemlere ilişkin olanlarına kasa fişi, kasa hesabı dışındaki hesapları ilgilendiren işlemlere ilişkin olanlarına ise mahsup fişi denir. Kasa fişi deyimi tahsil ve tediye fişlerini kapsar.

Tahsil fişi bir paranın vezne tarafından alınması ve ilgili hesaba yazılması için; Tediye fişi ise bir paranın vezne tarafından ödenmesi ve ilgili hesaba işlenmesi için kesilip vezneye gönderilen fiştir. Tahsil fişinin borçlu hesabı, tediye fişinin ise alacaklı hesabı daima kasadır.

Muhasebe uygulamasında öncelikle muhasebe fişlerine kaydedilen işlem, daha sonra yevmiye defterine ve defterikebire kaydedilir. Muhasebe işlemlerini bilgisayar ortamında yürüten işletmelerde ise yevmiye maddesinin öğeleri muhasebe programına girilir. Programa verileri ilgili defterlere kaydeder ve muhasebe fişini sistemden verir. Bu uygulamada yazıcıdan alınan muhasebe fişleri ilgililerce imzalanır ve işleme esas olan belgeler muhasebe fişlerine eklenerek saklanır.

Yevmiye defterine kaydedilen işlemlerin toplamları, sayfa sonlarında ve aylık işlemlerin bitiminde alınarak, bir yandan yevmiye maddelerinin borç ve alacak tutarlarının birbirine eşit olup olmadığı denetlenirken öte yandan da o ana kadar yapılan işlemlerin parasal büyüklüğü belirlenir. Borç ve alacak sütunları toplamı arasında fark olması halinde, hatalı yevmiye kaydı belirlenerek tamamlayıcı madde ile düzeltilir ve defterin borç ve alacak sütunları arasında bulunması gereken eşitlik sağlanmış olur.

İşe yeni başlayacak olan mükellefler 213 sayılı VUK nda sayılan defterleri; işe başlama tarihinden önce, öteden beri işe devam etmekte olan mükellefler ise defterlerin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda notere ibraz ederek tasdik ettirmek zorundadırlar (VUK madde 221)

Yazımıza ilişkin görüş, eleştiri ve katkılarınızı lütfen bize bildiriniz.