Türk Dil Kurumu Türkçe sözlükte levha, bir yere asılmak için yazılmış yazı olarak tanımlanmaktadır.

Vergi Levhası ise, vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi miktarlarını gösteren şekil ve içeriği Maliye Bakanlığınca belirlenen belgedir.

Yukarıdaki iki tanıma bakanlar, doğrudan şu soruyu sorabilirler: “Levha bir yere asılmak için yazılmış yazı ise, vergi levhasının asılma zorunluluğunun olmaması düşünülebilir mi?”. 

VERGİ LEVHASININ ASILMASI DEĞİL; ALINMASI VE BULUNDURULMASI ZORUNLU

Vergi levhası bir tür vergi güvenlik müessesesi olarak öngörülmüştür. Vergi mahremiyetinin istisnasını oluşturan bir uygulamadır. Ne kadar etkin bir uygulama olduğu tartışılabilir.

Girilen her iş yerinde, iş yeri açma ruhsatının ikiz kardeşi olarak çerçeveli şekilde arzı endam ederdi. Ancak Vergi Usul Kanununun “Vergi Mahremiyeti” başlıklı beşinci maddesinde vergi levhasına ilişkin fıkrada 6111 sayılı Kanunla (1) yapılan değişiklik sonrası, vergi levhası iş yerlerinin duvarlarındaki müstesna yerinde oldu. Gerçi değişiklikten habersiz pek çok iş yerinde halen duruyor ama olsun.

Vergi levhası yükümlülüğüne ilişkin VUK’un beşinci maddesindeki düzenleme aşağıdaki gibidir (Koyu yazım tarafımızdan yapılmıştır.):

“Gelir Vergisi mükellefleri (Kazancı basit usulde tespit edilenler dahil) ile sermaye şirketleri her yıl Mayıs ayının son gününe kadar vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi miktarlarını gösteren levhayı almak zorundadırlar. İlan ve levhalara ilişkin diğer hususlar Maliye Bakanlığınca belli edilir.”

Söz konusu fıkranın 6111 sayılı Kanunun 82 nci maddesiyle, değişmeden önceki halinde “levhayı almak zorundadırlar.” ibaresinin yerinde “levhayı merkezlerine, şubelerine, satış mağazalarına iş sahipleri ile mükellefler tarafından kolayca okunup görünecek şekilde asmak zorundadırlar.”  şeklinde ibare ve yükümlülük söz konusu idi. 

Yukarıdaki değişiklikle birlikte mükelleflerin artık levhayı asmak değil, sadece  alma ve bulundurma yükümlülüğü söz konusudur. 

408 Sıra Nolu VUK Genel Tebliğine göre vergi levhasına ilişkin yükümlülük için ceza ancak aşağıdaki durumda uygulanabilecektir:

“2.7. Vergi Levhası Bulundurma Mecburiyetini Yerine Getirmeyenler Hakkında Uygulanacak Ceza

Bu Tebliğe göre vergi levhası almak ve bulundurmak mecburiyetinde olan mükelleflerin vergi levhasını bulundurmak mecburiyetinde oldukları yerlerde yapılan denetimlerde bulundurma mecburiyetine uyulmadığının tespit edilmesi halinde her bir tespit için Vergi Usul Kanununun 353 üncü maddesinin (4) numaralı bendine istinaden özel usulsüzlük cezası kesilecektir.”

Vergi levhasının alınmasına ilişkin ayrıntılı çalışma için TIKLAYINIZ. 

VERGİ LEVHASININ ASMAMAYA ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI VAR MI?  

Bu noktada VUK’un 353 üncü maddesinin 4 numaralı bent hükmü kafanızı karıştırabilir. Çünkü söz konusu fıkrada, vergi levhasının bulundurma ve asma zorunluluğuna uyulmaması ibaresi aynen duruyor. Söz konusu fıkra aşağıdaki gibi (Koyu yazım tarafımızdan yapılmıştır):

” 4. (Değişik: 25/5/1995 – 4108/8 md.) Günlük kasa defteri, günlük perakende satış ve hasılat defteri ile Maliye Bakanlığınca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; işyerinde bulundurulmaması, bu defterlere yazılması gereken işlemlerin günü gününe deftere kayıt edilmemesi veya yoklama ve incelemeye yetkili olanlara istendiğinde ibraz edilmemesi halleri ile vergi kanunlarının uygulanması bakımından levha bulundurma veya asma zorunluluğu bulunan mükelleflerin bu zorunluluğa uymamaları halinde her tespit için 10.000.000 (490 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2018’den itibaren 240 TL) lira özel usulsüzlük cezası kesilir.”

VUK’un 5 inci maddesinde yapılan değişiklik sonrası, VUK 353 üncü maddede yer alan “asma zorunluluğu” ibaresi Kanun metninden çıkarılması unutulmuş veya uygulama kabiliyeti olmayan bir ibare olarak değerlendirilmeli. Nitekim, 408 Sıra No.lu VUK Tebliğinde de bu husus açıkça belirtilmiş. Tebliğde vergi levhası asmayla ilgili düzenleme aşağıdaki gibi:

“2.4. Vergi Levhasının İsteyen Mükellefler Tarafından Asılması ve Yayımlanması

Vergi levhasının asılma zorunluluğu bulunmamasına karşın isteyen mükellefler kendilerine ait vergi levhalarını işyerlerine asabilir veya web sitelerinde yayımlayabilirler.”

KRİTİK SORU: VERGİ LEVHASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ ANLAMLI MI?

Yukarıdaki soruyu doğrudan cevaplamayalım. Sokratik Tartışma yöntemi uygulayalım. Vergi levhası uygulamasının anlamlı mı anlamsız mı olduğu sorusuna cevabı siz verin.

Soru: Mükellefler, bir yere asılmak için yazılmış yazı olan bir levha türü olan ve içinde vergisel bazı bilgiler bulunan vergi levhasını asmak zorunda mıdır?

Cevabınız: “Hayır.”

Soru: Vergi levhası almak ve bulundurmak mecburiyetinde olan mükelleflerin tek yükümlülüğü, vergi levhasını bulundurmak mecburiyetinde oldukları yerlerde yapılan denetimlerde vergi levhasını denetime gelenlere göstermeleri midir?

Cevabınız:  “Evet”

Soru: Denetimi yapanlar vergi levhasını size veren vergi idaresinin elemanları değil mi?

Cevabınız: “Evet.”

Soru: Peki, bu denetim elemanları iki tıkla sizin vergi levhanızın içeriğine zaten ulaşamıyor mu?

Cevabınız: “Evet.”

Soru: Adında levha ibaresi bulunan ancak asılma zorunluluğu olmayan vergi levhası, vergi idaresinin denetim elemanlarına gösterme yükümlülüğü bir tür vergi güvenlik müessesi aracı olabilir mi?

Cevabınız: “Hayır.”

Soru: Tüm bu soru ve cevaplarınızdan sonra vergi levhası yükümlülüğü anlamlı mıdır, yoksa anlamsız mıdır? 

Cevabınız: “…”

ÖNERİMİZ

Vergi levhasına ilişkin yükümlülük, kişilerin ödediği vergilerin iş yerinde asılması suretiyle çevrelerince bir tür otokontrol sağlanması şeklinde bir vergi güvenlik müessesesi olarak öngörülmüştür. Zaman içinde, pek de işe yaramadığı kanaati hasıl olmuş; ancak söz konusu yükümlülük kaldırılmak yerine, yükümlülükle güdülen gayeye hizmet etmeyecek bir niteliğe bürünmüştür. Bu niteliğe bürünürken mükellef için bir yükümlülük ve ilave bir külfet olmaya devam etmiştir.

Önerimiz, eski haliyle etkili olmadığı kanaati oluşan, mevcut haliyle de hangi amaca hizmet ettiği anlaşılamayan ve iyice anlamsız hale gelen vergi levhası uygulamasının Vergi Usul Kanunundan tamamen çıkarılması yönündedir.  

10.02.2018

Dr. Hasan AYKIN

vergidosyasi.com

Dipnotlar:

(1) 25.02.2011 tarihli ve 27857 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.