Bütçeler, ilgili oldukları dönem veya yıla ilişkin tahminleri içerirler. Bütçe gerçekleşmelerinin bu tahminlere en yakın olduğu bütçeler “gerçekçi bütçe” olarak isimlendirilir.

Türkiye’de vergi gelirlerine ilişkin bütçe gerçekleşmelerinin bütçe hedef veya tahminlerinden ne ölçüde saptığını gözlemlemek, başka bir bakış açısıyla da bütçelerimizin ne kadar gerçekçi olduğuna ilişkin ipuçları elde etmek amacıyla, 1950-2017 dönemi verilerini birlikte değerlendirerek aşağıdaki grafiği oluşturduk.

1980’lere kadar vergi gelir gerçekleşmelerinin genellikle bütçe hedeflerinin gerisinde kalması söz konusu iken, özellikle 1980’lerin ortalarından itibaren bütçe gerçekleşmelerinin bütçe hedeflerinin üzerinde bir performans sergilediği gözükmektedir.

Grafik: 1950-2017 Vergi Gelirleri Gerçekleşmelerinin Bütçe Hedefinden Sapma Oranı (%)

Kaynak: GİB verilerinden hareketle tarafımızdan oluşturulmuştur.

Vergi gelir gerçekleşmelerinin bütçe hedefinin üzerinde gerçekleşmesindeki önemli etkenlerden birisi, vergi idaresinin bütçe hedeflerini muhafazakar bir şekilde düşük tutarak, hedefi aşmanın olumlu performans göstergesi etkisinden yararlanma saikidir. Ancak vergi gelirlerinin bütçe hedefinden olumlu yönde de olsa sapması, bütçelerin gerçekçi olması ilkesi açısından eleştiriye açık bir husustur. Bütçeler, gerek işletme gerek devlet düzeyinde olsun bir sonraki döneme ilişkin gerçekçi tahminlerde bulunduğu ölçüde değerlidir. Yol göstericidir.

01.11.2018

Hasan AYKIN

vergidosyasi.com