Kanuni (Nominal) Vergi Oranı Nedir?

Kanuni vergi oranı, vergi kanunlarında yer alan orandır. Örneğin, kurumlar vergisinin kanuni oranı 2019 yılı için %22’dir. KDV genel oranı %18’dir. Söz konusu oranlar ilgili mevzuatta yer alan nominal veya kanuni oranlardır.

Kanuni vergi oranı yatırım kararlarının verilmesinde dikkate alınan faiz ve amortisman indirimlerinin düşürülebilirliğini, kişisel gelir vergisi ve kurumlar vergisinin bütünleşme derecesini, enflasyonist etkileri, vergi matrahının belirlenmesinde önemli rol indirim, istisna, muafiyet gibi unsurları dikkate almadığından vergi rekabetini açıklamada yeterli olmayabilir.(1)

İşletmeler ve kişiler üzerindeki verginin etkisini anlamak için kanuni orandan ziyade efektif vergi oranı üzerinde çalışılması gerekir.

Efektif Vergi Oranı Nedir?

Efektif vergi oranı, bir işletme veya kişinin gelir veya kazancı üzerinden ödediği verginin kazancına oranıdır.

Örneğin, 100.000 TL kurum kazancı elde eden bir işletme, indirim, istisna, muafiyet, amortisman ve karşılık uygulamaları ve benzeri nedenlerle 50.000 TL matrah üzerinden vergilendirildiğinde nominal vergi oranı ile efektif vergi oranı farklılaşır. %22 nominal kurumlar vergisine karşılık, efektif vergi oranı, 100.000 liralık kazanç için 11.000 lira yani %11 olarak gerçekleşir.

Efektif vergi oranınında dikkate alınan husus, kanunda belirtilen oran yerine fiilen gerçekleşmiş vergi ödemeleridir.

Bir vergi sisteminde, indirim, istisna, muafiyet ve benzerleri arttıkça kanuni vergi oranı ile efektif vergi oranı ıraksar. Buna karşılık indirim, istisna ve benzeri uygulamaların azaldığı durumlarda kanuni oran ile efektif vergi oranı yakınsar.

Kanuni vergi oranları, kanunda açık bir şekilde yer alır. Buna karşılık efektif vergi oranının tespitinin her işletme, kişi veya dönem bazında hesaplanması güçlüğü söz konusudur.

16.04.2019

Dr. Hasan AYKIN

vergidosyasi.com