İntifa hakkı tesisinde harç matrahı ve hesabı özellik arz etmektedir. Bu hesabın yapılmasında mevzuatta harç matrahı için öngörülen harç matrahı alt ve üst limitlerinin hesabı, sonrasında söz konusu matraha harç oranının uygulanması gerekmektedir. Aşağıda intifa hakkı tesisinde harç matrahının hesabı ve harç tutarının hesabına ilişkin mevzuat ve örneğe yer verilmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanunu‘na bağlı (4) sayılı tarifenin “I- Tapu İşlemleri” başlıklı bölümünün 20’nci maddesinin (e) fıkrasında, gayrimenkul üzerine irtifak hakkı tesis ve devrinde (634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre yapılan kat irtifakları hariç olmak üzere) tesis ve devir için ödenen bedel (Bu bedel, üzerinde hak tesis edilen gayrimenkulün emlak vergisi değerinin iki katından çok olamaz) üzerinden devir alan için binde 20 oranında (2020 yılı için) harç alınacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı tarifenin “I- Tapu İşlemleri” başlıklı bölümünün 20’nci maddesi son fıkrasına göre, (e) fıkrasında yer alan intifa hakkı değerinin bu Kanunun 64’üncü maddesinin son fıkrası; “… intifa haklarına ait harcların hesabında, kayıtlı değerin üçte biri çıplak mülkiyete, üçte ikisi de intifa hakkına ayrılır.” hükmüne göre hesaplanan miktarlardan düşük olamayacağı düzenlenmiştir.
İntifa hakkı tesisinde tapu harcı matrahının tayininde, intifa hakkında konu taşınmazın emlak vergisi değeri ile intifa hakkı sözleşme bedellerinin bilinmesine ihtiyaç duyulur.
İntifa hakkı, Türk Medeni Kanununun 794 ile 822 inci maddelerinde düzenlenmiştir. Taşınmazlarda intifa hakkı, tapuya tescil ile kurulur. İntfa hakkı konusu, kurulması ve sona ermesine ilişkin hükümler Türk Medeni Kanununda düzenlenmiş olmasına karşın bir sözleşme ile kurulması nedeniyle kanunun emredici hükümlerine aykırı olmamak şartıyla Borçlar Kanununun 26’ncı maddesi gereğince taraflar sözleşmenin içeriğini özgürce belirleyebilirler. İntifa hakkı tesisi için ödenecek bedeli de sözleşme özgürlüğü çerçevesinde diledikleri şekilde kararlaştırmaları mümkündür.
Yukarıdaki bilgilere göre, intifa hakkı tesisinde tapu harcı hesabında tapu harcının matrahı için;
- Alt limit: intifa hakkı tesisine konu taşınmazın emlak vergi değerinin 2/3’ünden az olamaz.
- Üst limit: İntifa hakka tesisine konu taşınmazın emlak vergi değerinin iki katından fazla olamaz.
İNTİFA HAKKI TESİSİNDE HARÇ MATRAHI VE TUTARI HESABI
ÖRNEK: İntifa hakkı tesisi için emlak değeri 120.000 TL olan bir taşınmaz için 5 yıl süre ile 400.000 TL üzerinden sözleşme yapıldığını kabul edelim. Buna göre;
Tapu harcı alt limiti: 120.000*2/3=80.000
Tapu harcı üst limiti: 120.000*2=240.000
Buna göre sözleşme bedeli üst limitin üzerinde olduğu için 240.000 TL intifa hakkı tesisi için harç matrahı olarak esas alınacaktır.
İntifa hakkı harcı sadece intifa hakkı devir alan için binde 20 oranında alınacaktır. Buna göre intifa hakkı için harç tutarı= 240.000*0,020= 4.800 TL olacaktır.
Ayrıca Tapu ve Kadastro Döner Sermaye İşletmesince her yıl belirlenen tarifeye göre ücret alınır.
İntifa Hakkının Terkininde Tapu Harcı
1- Kanuni mirasçılar dışında, intifa hakkından, kuru mülkiyet sahibi lehine ivazsız (bedelsiz) feragat edilmesinde veya süreli intifa haklarında, sürenin dolması sebebiyle intifa hakkının terkininde, işleme konu taşınmazın ilgili belediyece bildirilen emlak beyan değerinden az olmamak üzere, bildirilen değer üzerinden (4/a) nolu pozisyon uyarınca(2020 yılı için) binde 68,31 oranında tapu harcı, kuru mülkiyet sahibinden tahsil edilir.
2-. İntifa hakkından feragat, bir bedel karşılığında yapılmakta ise, yine, lehine feragat edilen kuru mülkiyet sahibinden (20/e) pozisyonu uyarınca binde 20 oranında tapu harcı tahsil edilir.
3- İntifa Hakkı Sahibinin Bu Hakkından, Kanuni Mirasçı olan kuru mülkiyet sahipleri lehine bedelsiz feragat edilmesi halinde, (14) nolu pozisyon uyarınca, sadece terkin harcı tahsil edilir. Ancak, bu halde ayrıca intifadan dolayı, veraset ve intikal vergisinin tarih ve tahakkuku için, ilgili vergi dairesine bilgi verilir.
4- İntifa hakkı sahibinin ölümü sebebiyle terkinde, (14) nolu pozisyon uyarınca sadece terkin harcı tahsil edilir ve veraset ve intikal yönünden ilgili vergi dairesine duyuru yapılır.
18.01.2020
Hasan AYKIN
Not: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve bu yazının aktif linkine yer verilerek alıntı yapılabilir. AYNEN YAYIMLANAMAZ. Aksi davranışlar için hukuki süreç başlatılır.
Vergi dairesi sizden Veraset ve intikal ile ilgili bir vergi mi talep etti? Vergi dairesinden öncelikle talep edilen paranın hangi vergiye ilişkin olduğunu öğrenmenizde fayda var.
Vergi daireleri söz konusu taşınmaza ilişkin veraset ve intikal veya taşınmazdan kaynaklı herhangi bir vergi varken borcu yoktur yazısı vermez. Belediyeler de aynı şekilde. Emlak vergisi borcu varsa borcu yoktur yazısı vermez. Bu nedenle bu borcu ödemek veya haksız bir durum söz konusu ve dava süresi geçmediyse dava yoluyla kaldırmak dışında bir alternatifiniz yok.
2009 da tapusu bana ait daireyi noterden kullanım hakkını anneme verdim 2021 de annem rahmetli oldu tapuda intifa hakkı vardır yazıyor intifa hakkını kaldırmak için tapuya gittim vergi dairesinden borcu yoktur yazısı istedi vergi dairesi benden 2500 tl istedi benim hangi yolu izlemem gerekiyor saygılar
Bir taşınmazın intifalı satışında, taşınmazın intifa sahibine ödenecek bedeli nedir?
İntifa hakkı bedelsiz olarak evlat lehine tesis edilirse harç nasıl hesaplanır ? Teşekkürler.