Mükellef Sadece Ödevleri Olan Kişi midir?
Mükellef Arapça kökenli bir kelime olup, kendisine külfet yüklenmiş, görev veya zahmet verilmiş kimse anlamına gelmektedir. Türk Dil Kurumu mükellefi, “vergi vermekle yükümlü olan kimse veya kuruluş” olarak tanımlanmaktadır.
Anayasamızda vergi kısmı “Vergi Ödevi” başlığını taşır. Yani, ödev vurgulu bir yaklaşım.
Peki, mükellef hep ödevi olan kişi midir? Elbette hayır. Mükellefin ödevleri yanında pek çok hakkı da bulunmaktadır.
Bilmediğiniz Haklarınızdan Yararlanamazsınız.
Mükellefler, çoğu kez bilmedikleri veya uygun yer ve zamanda kullanmadıkları hakları nedeniyle daha yüksek vergi ve cezalara muhatap olabilmekte, bazen de aslında hiç ödememesi gereken vergileri ödemek durumunda kalabilmektedir.
Bir hakkı kullanabilmenin en önemli koşulu o haktan haberdar olmanızdır. Peki mükellef olarak haklarınızdan haberdar mısınız?
Gerçek ve tüzel kişi olsun mükelleflerin genel hukuk sisteminin verdiği haklar yanında, vergi mevzuatında düzenlenmiş hakları bulunmaktadır.
Genel Hukuktan Kaynaklı Haklarınız:
Mükelleflerin genel kanunlara dayanarak vatandaşlıktan ileri gelen haklarıdır. Bu hakları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Dilekçe Hakkı ve Bilgi Edinme Hakkı: 3071 Sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun. 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanun’da düzenlemiştir.
- İhbar İkramiyesi Talep Etme Hakkı: 1905 Sayılı Kanuna göre İhbar ikramiyesi talep etme hakkı.
- Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı: TBMM’ye bağlı olan Kamu Denetçiliği idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. Mükellefler vergisel konularda da Ombudsmana başvurmakta ve lehlerine tavsiye kararları verilmektedir.
- Dava Açma Hakkı: 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu. Mükellefler yapılan tarhiyat veya diğer işlemleri yargıya götürme hakkına sahiptir.
- Temsil Hakkı: Vergi ile ilgili işlemlerin mükelleflerin yanı sıra, vekil ya da temsilci veya 3568 sayılı Yasada sayılı meslek mensupları tarafından da yapılabilmesi.
- Eşit Muamele Görme Hakkı Vergi Kanunlarında uygulama birliğinin sağlanması. Mükellef Memnuniyeti Adil, eşit ve saygılı hizmet alma hakkı.
Vergi Mevzuatından Kaynaklanan Haklar:
Mükelleflerin vergi kanunlarının uygulanması sırasında karşılaştıkları özel durumlar ve işlemler ile ilgili olarak sahip oldukları haklardır.
- Uzlaşma Hakkı,
- Pişmanlık Hakkı,
- Düzeltme Talebi Hakkı,
- Şikayet Yolu ile Müracaat Hakkı,
- Ödeme Emrine İtiraz Hakkı,
- Vergi Mahremiyeti Hakkı,
- Tecil-Taksitlendirme Hakkı,
- Cezalarda İndirim Hakkı,
- Vergi Ödeme Hakkı,
- Özelge Talep Hakkı,
- Mahsup ve İade Talep Hakkı,
Vergi İncelemesi Sırasında Mükellef Hakları
Mükellefin kamu karşısında en zayıf olduğu durumlardan birisidir vergi incelemeleri. Bu nedenle, vergi incelemeleri sırasında mükellefin sahip olduğu haklar ve bunların kullanımı büyük önem taşır. Vergi incelemesi sırasında haklarını bilen ve kullanan mükelleflerin gerek inceleme, gerekse yargı aşamasında önemli avantajlar elde etmesi mümkündür.
Vergi incelemesi sırasındaki mükellef hakları:
Vergi incelemesi sürecinde mükellefin haklarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Vergi İnceleme Elemanının Kimliğini Görme Hakkı
- İnceleme gerekçesini Konusunu ve Kapsamını Öğrenme Hakkı
- İncelemenin Mükellefin İşyerinde Yapılmasını İsteme Hakkı
- Zorunlu Sebepler Nedeniyle İncelemenin Dairede Yapılmasını İsteme Hakkı
- Defter ve Belgelerini İbraz Etmek İçin Ek Süre İsteme Hakkı
- Vergi İnceleme Raporlarının Mevzuata Uygun Olmasını İsteme Hakkı
- İşyerinde Yapılan İncelemelerde Resmi Mesai Saatleri Dışında İnceleme Yapılmamasını İsteme Hakkı
- İncelemenin İşyerinin Faaliyetini Engellememesini İsteme Hakkı
- İncelemenin Her Safhasında Bilgi Alabilme Hakkı
- İhtiyati Haciz Sebebine İtiraz Edebilme Hakkı
- Fiili Envanterin Yapılmasının Gerektirdiği Giderlerin Kendisine Ödenmesini İsteme Hakkı
- El Konulmuş Defter ve Vesikalardan Faydalanma Hakkı
- Aramalı incelemede Arama Kararının Gösterilmesini İsteme Hakkı
- Hakkında Yapılan İhbarın Doğru Çıkmaması Sonucunda Muhbirin Adını İsteme Hakkı
- Süresi Gelen Beyannamelerini Verebilmek İçin Muhafaza Altındaki Defter ve Belgelerini İsteme Hakkı
- İnceleme Sırasında Müşavir ve/veya Avukat Bulundurma Hakkı
- İncelemenin Kanunda Belirtilen Sürelerde Bitirilmesini İsteme Hakkı
- Vergi İnceleme Tutanaklarına İtiraz ve Görüşlerinin Yazılmasını İsteme Hakkı, Tutanakları İncelemek İçin Süre Talep Etmek Hakkı
- Kayıtların İşlenmesi İçin Ek Süre İsteme Hakkı
- Kayıtlarını Yeniden Tasdik Ettireceği Bir Deftere veya İade Edilen Defterine İşleme Hakkı
- Vergi İncelemesinin Bittiğine İlişkin Resmi Bir Yazıyı İsteme Hakkı
- Vergi Mahremiyetine Uyulmasını İsteme Hakkı
- Tutanaktan Bir Nüsha Alma Hakkı
- Mükellefin Rapor Değerlendirme Komisyonunca Dinlenmesini Talep Etme Hakkı
- Tarhiyat Öncesi veya Sonrası Uzlaşma Talep Hakkı
- Dava Açma Hakkı
Mükellef Hakları Bildirgesinde İdarenin Mükellefe Taahhütleri
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yayımlanan mükellef hakları bildirgesi aşağıdaki gibidir:
| Mükellef Hakları Bildirgesi
Bu bildirge, Türk Gelir İdaresinin mükellef odaklı, kaliteli hizmet sunma anlayışı içerisinde, saygılı ve dürüst olma temel ilkesiyle çalışmaya, vergi ödemenin sadece bir yükümlülük değil vatandaş olma ve sorgulama hakkı olduğu bilinciyle kendisinden hizmet alan herkesi memnun etmeye ve sorunları çözmeye olan bağlılığını onaylar. Bu nedenle; – Açık, güvenilir, zamanında ve yeterli bilgi ile hizmet vereceğiz. – Vergi ile ilgili yükümlülüklerinizin yerine getirilmesinde sizlere her türlü kolaylığı sağlayacağız. – Bilgi Edinme Hakkı Kanunu çerçevesinde öğrenmek istediğiniz her bilgi için doğru insanlarla temasa geçmeniz konusunda sizleri yönlendireceğiz. – Yaptığımız işlemlerde ve gerçekleştirdiğimiz düzenlemelerde vergi kanunlarının adil, hukuksal, tarafsız ve rekabeti koruyucu bir şekilde uygulanmasını esas alacağız. – Vergi konusundaki gelişmeleri sürekli güncellenen internet sayfamızla ve basılı yayınlarla sizlere en kısa zamanda duyuracağız. – Vergi incelemelerinde kanunları doğru, tarafsız ve tutarlı bir şekilde uygulayacağız. İncelemenin her aşamasında sizi bilgilendireceğiz. – Ücretsiz e-posta sistemimize kaydolmanız durumunda vergisel gelişmeleri kaynağından ve anında öğrenmiş olacaksınız. – Şikayetlerinizi gerçek kimlik ve iletişim bilgilerinizle iletmeniz halinde, en kısa sürede sonuç ile beraber size döneceğiz. – Şahsi ve gizli bilgilerinize saygılıyız. Bu bilgileri Vergi Usul Kanunu’nun öngördüğü haller dışında açıklamayacağız ve kullanmayacağız. – Sürekli olarak kendimizi yenileyecek, daha iyi hizmet sunmanın arayışı içinde olacağız. |
15.05.2020
vergidosyasi.com
Categories: MÜKELLEF HAKLARI