Bilanço esasına göre defter tutan işletmeler, normal ve azalan bakiyeler yönteminden birini serbestçe uygulayabilmektedirler.

Amortisman ayırmada azalan bakiyeler yöntemi, hızlandırılmış amortisman yöntemi olarak da isimlendirilir.

Azalan bakiyeler yönteminde, yıllık amortisman tutarı, önceki yıllarda ayrılan birikmiş amortismanlar, varlığın maliyet değerinden düşülerek kalan değer üzerinden hesaplanmaktadır. Varlığın ekonomik ömrünün son yılında kalan değer, son yılda tamamen itfa edilir.

Azalan bakiyeler yöntemi, amortismana tabi duran varlıkların maliyetinin ilk yıllarda daha fazla, son yıllarda daha az tutarda yok edilmesini sağlar.

Bu yönteme ilişkin temel varsayım, duran varlıkların aktife girdiği ilk yıllarda daha fazla değer kaybına uğradıkları, sonraki yıllarda ise değer kaybının giderek azalan oranda gerçekleştiğidir.

Azalan Bakiyeler Yöntemine Göre Amortisman ayırma Örneği: (maliyeti 20.000 TL, faydalı ömrü 5 yıl)

1.yıl: 20.000x%40=8.000
2. yıl (20.000-8.000)x%40=4.800
3. yıl (20.000-8.000–4.800)X%40=2.880
4. yıl (20.000-8.000–4.800–2.880)X%40=1.728
5 . yıl 20.000-8.000–4.800–2.880–1.728)=2.592
Toplam amortisman: 20.000

Azalan bakiyeler yöntemine göre normal amortisman yöntemine ayrılması amortisman oranının iki katı esas alınmaktadır. Örneğin faydalı ömür beş yıl olduğu için normal amortisman yöntemine göre amortisman oranı 1/5=0,2 veya %20’dir. Azalan bakiyelerde bunun iki katını esas alıyoruz: %40. Ancak takip eden yıllarda önceki ayrılan amortisman tutarını amortismana tabi iktisadi kıymetin değerinden düşüp kalan tutara artırılmış oranı uyguluyoruz. Son yıl ise kalan tutarın tamamını amortisman tutarı olarak dikkate alıyoruz.

Azalan Bakiyeler Yönteminden Normal Amortisman Yöntemine Dönmek

Bilanço esasına göre defter tutan işletmeler, amortisman hesaplama yöntemlerinden birisini başlangıçta serbestçe seçebilirler. İşletmeler normal amortisman yöntemini seçtiklerinde, izleyen dönemlerde bu yöntemi değiştiremezler. Ancak başlangıçta azalan bakiyeler yöntemi seçildiğinde, izleyen dönemlerde normal amortisman yöntemine geçilebilmektedir.

Azalan bakiyeler yönteminden normal amortisman yöntemine geçilmesi halinde, duran varlığın henüz amorti edilmemiş kısmı, kalan amortisman süresine bölünmek suretiyle eşit tutarlarda amorti edilecektir.

Dr. Hasan AYKIN

vergidosyasi.com