Soru: Babam 22 Ocak 2023 tarihinde vefat etti. Kendisinin kirada gayrimenkulleri bulunmaktaydı. Bu gayrimenkuller için GMSİ mükellefiyeti vardı. Bizler mirasçıları olarak miras bırakan babamızın GMSİ gelirlerini beyan edecek miyiz? Nasıl ve nereye beyanda bulunacağız? Kısaca bizi miras bırakanın GMSİ beyanı konusunda bilgilendirir misiniz?

Cevap

Özetle, ölen babanızın henüz beyan edilmemiş 2022 yılı ile 2023 yılının 22 Ocak 2023 tarihine kadarki kıst dönemi için GMSİ beyanını mirasçılar olarak sizlerin vermesi gerekecektir. Konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalarımız aşağıdaki gibidir:

Ölenin Vergisel Ödevleri ve Mirasçıların Sorumluluğu Nedir?

Vergi Usul Kanununun 12 nci maddesine göre; “Ölüm halinde mükellefin ödevleri, mirası redddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılara geçer. Ancak, mirasçıların her biri ölünün vergi borçlarından miras hisseleri nispetinde sorumlu olurlar.”

Yukarıdaki madde hükmüne göre miras bırakanın sağlığında yerine getirmesi gereken tüm vergisel ödevler mirası reddetmiş mirasçılara geçmektedir. Bu ödevler beyanname verme, bildirimde bulunma, defter tutma gibi “şekli” nitelikte olabileceği gibi vergi ödeme şeklinde “asli” görevleri de kapsar.

Ölenin Vergisel Ödevlerini Hangi Mirasçı Yerine Getirir?

Mevzuatımızda, murise ait vergisel yükümlülüklerin mirasçılardan hangisi tarafından yerine getirileceğine ilişkin düzenleme bulunmamaktadır. Vergi idaresi, vergisel yükümlülüğün yerine getirilmesini yeterli görmekte, bunun hangi mirasçı tarafından yerine getirilmiş olduğuyla ilgilenmemektedir. Ancak hiçbir mirasçı yükümlülükleri yerine getirmezse idare her bir mirasçıya ayrı ayrı miras hisseleri oranında müracaat etmektedir.

Yıllık Beyanname Vermek Zorunda Olan Mükellefe Ait Vergisel Ödevler

Gelir Vergisi Kanununa göre yıllık beyana tabi geliri olan bir kişinin ölümü halinde bu kişiye ait beyan ve diğer vergisel ödevler mirası reddetmemiş mirasçıları tarafından yerine getirilir.

Gayrimenkul Sermaye İradı da yıllık olarak beyan edilen bir gelir vergisi unsuru olduğu için bu gelire ilişkin beyanın ve beyan sonucu çıkan verginin de mirası reddetmemiş mirasçılar tarafından yerine getirilmesi gerekmektedir.

Beyan Edilecek Gelir ve Beyan Süresi

GMSİ gelir olan miras bırakanın gelirleri, Gelir Vergisi Kanunun 70-74 üncü maddelerinde düzenlemeler ile 21 inci maddede yer alan istisna düzenlemesi ve 86 ncı maddede yer alan beyan esasları dikkate alınarak mirasçılar tarafından beyan olunur ve ödenir.

Gelir Vergisi Kanununun 92 nci maddesine göre yıllık gelir vergisi beyannamesi ölüm halinde, ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde verilir.

Ölüm halinde beyanname konusunda Gelir Vergisi Kanununda özel bir düzenleme yer aldığı için, gelir vergisi beyanına ilişkin genel hükümlere müracaat edilmez. Buna göre örnek olayımızda;

• Ölenin 2022 yılı GMSİ kazancı
• Ölenin 2023 yılı ile kıst dönem (01.01.2023-Ölüm Tarihi) kazancına ilişkin beyannamesinin ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde verilesi gerekir.

Beyan Edilen Verginin Ödenme Süresi

Yıllık beyanname ile beyan edilen vergilerin ödenmesine ilişkin süreler GVK 117 nci maddede düzenlenmiştir. Ancak, ölüm halinde ödeme süresine ilişkin olarak VUK’un 112 nci maddesinde özel düzenleme yer almaktadır. Bu düzenleme aşağıdaki gibidir:

“2. Memleketi terk ve ölüm gibi mükellefiyetin kalkmasını mucip haller dolayısıyla beyan üzerine tarh olunan vergiler, beyanname verme süreleri içinde ödenir.”

Buna göre, beyan edilen verginin ödeme süresi beyanname verme süresi olmaktadır. Örneğimizde, Ocak ayındaki ölüm tarihinden itibaren 4 aylık süre içinde örneğin 30 Nisan 2023 tarihinde miras bırakana ilişkin GMSİ beyanı yapıldığında vergiler de bu sürede (30 Nisan) ödenecektir. Burada, geçen yıl ve cari yıldaki kıst döneme ilişkin tüm vergilerin beyan edileceği ve ödeneceği hatırda tutulmalıdır.

Beyannamenin Verileceği Vergi Dairesi

Murisin ölümden önce herhangi bir vergi dairesinde mükellefiyet kaydı bulunduğu için ölen adına verilecek 2022 ve 2023 kıst dönem beyannamesinin bu vergi dairesine verilmesi gerekecektir.

06.04.2023

vergidosyasi.com

Hasan AYKIN