Nispi vergi maktu vergi tabirleri verginin hesabıyla ilgili kavramlardır. Nispi, kelimesinin çoğu kez nisbi şeklinde yazılması da söz konusudur.

Nispi vergi, verginin kanunda matrah olarak tayin edilen tutarın belli biri oranı şeklinde alınan vergidir. Örneğin, kurum kazancı üzerinden %20 oranında vergilendirme yapıldığında burada nispi vergileme söz konusudur. ÖTV’nin kanunla belirlenen oranlar üzerinden hesaplanması durumunda da nispi vergi söz konusu olur. Damga vergisinde, sözleşmede yazılı tutarın belli oranında damga vergisi hesaplandığında da nispi damga vergisi söz konusu olur.

Maktu vergide ise, adet, miktar, hacim, işlem başına ve benzeri unsurlar üzerinden her adet, her kg veya ton ya da işlem başına sabit alınan vergi söz konusu olur. Örneğin beyanname ve bildirimler üzerinden, beyannamede yer alan kazançtan bağımsız olarak sabit bir tutar olarak alınan damga vergisi maktu veriye örnektir. Özel tüketim vergisi uygulamasında adat veya kg, litre başına uygulanan maktu vergiler söz konusudur. Gümrük vergileri içinde de pek çok maktu vergi söz konusudur.

Damga Vergisinde nispi ve maktu vergi örneği: Aşağıdaki Damga Vergisi Kanunu uyarınca ticari işlemler üzerinden alınan damga vergisinde maktu ve nispi damga vergisi uygulaması yer almaktadır. Tabloya göre rehin senedi için ilgili yıldaki maktu damga vergisi 59,70 TL iken, deniz ödüncü senedi için senette yazılı tutarın binde 9,48’i oranında nispi damga vergi söz konusu olacaktır.

vergidosyasi.com