Dr. Hasan AYKIN

PDF Formatı

I- GİRİŞ

3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminlik Mali Müşavirlik Kanunu’nun[1]  yürürlüğe girmesinden bu yana çeyrek asırdan uzun bir süre geçmesine rağmen YMM’lerin tasdikten doğan sorumlulukları konusundaki tartışmalar gündemdeki yerini korumaktadır. Bu kapsamdaki en önemli eleştiri konularından birisi, YMM’lerin mali sorumluluklarını ancak kendilerine ödeme emri tebliğ edildikten sonra öğrenmeleri ve bu nedenle söz konusu sürecin önceki aşamalardan habersiz olmalarıydı. Bu noktada, tasdikten doğan müşterek ve müteselsil sorumluluklarının tespitinin yapıldığı raporların yazım aşamasında YMM’lerin bilgisine başvurulmaması, uzun süre önemli bir eksiklik ve sorun alanı olarak gündeme getirilmiştir.

6552 sayılı Kanun’un[2] 107. maddesi ile 3568 sayılı Kanun’un YMM’lerin tasdik ve tasdikten doğan sorumluluklarını düzenleyen 12. maddesine eklenen bir fıkra ile YMM’ler hakkında sorumluluk raporu yazılabilmesi, YMM’nin yazılı savunmasının istenmesi şartına bağlanmak suretiyle bu alandaki sıkıntılara yönelik önemli bir kanuni düzenleme yapılmıştır. Çalışmada, 3568 sayılı Kanun’un 12. maddesine eklenen fıkra hükmünün getirdikleri ile bu düzenlemenin etkin sonuçlar doğurması açısından bundan sonraki süreçte ne gibi adımlar atılması gerektiği hususundaki görüşlerimize yer verilecektir.

YENİ DÜZENLEME NE GETİRDİ?

6552 sayılı Kanun’un 107. maddesi ile 3568 sayılı Kanun’un 12. maddesine, dördüncü fıkradan sonra gelmek üzere eklenen fıkra aşağıdaki gibidir:

“Yeminli mali müşavirlerin tasdikten doğan mali sorumlulukları ile disiplin sorumlulukları ayrı ayrı müstakil bir rapor ile tespit edilir. Bu kapsamda yeminli mali müşavir hakkında sorumluluk raporu yazılabilmesi için yeminli mali müşavirin yazılı savunması istenir. Savunma isteme yazısının tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde savunma yapılmaması durumunda ilgili yeminli mali müşavir savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.”

Buna göre, YMM’lerin tasdikten doğan sorumluluklarına ilişkin olarak, yeni düzenlenme ile getirilenler şu şekildedir:

YMM’lerin Tasdikten Doğan Mali Sorumlulukları İle Disiplin Sorumluluklarının Ayrı Ayrı Raporlara Bağlanacaktır.

YMM’lerin tasdikten doğan sorumluluklarının belirlenmesinde uygulanacak usul ve esaslar açısından getirilen en temel yeniliklerden birisi, YMM’lerin tasdikten doğan mali sorumlulukları ile disiplin sorumluluklarının ayrı ayrı raporlar ile tespit edilmesi esasıdır.

Yapılan bu düzenleme ile 11.09.2014 tarihine kadar fiilen uygulanan YMM’lerin tasdikten doğan mali ve disiplin sorumluluklarının, tek bir görüş ve öneri raporu ile değerlendirilmesi uygulaması değiştirilerek, YMM’lerin sorumluluklarının, mali ve disiplin açısından ayrı ayrı raporlarda değerlendirilmesi usulü getirilmiştir.

Mali açıdan doğan sorumluluk ve bundan kaynaklanabilecek olası ceza soruşturması ile disiplin açısından doğan sorumluluk ve bundan kaynaklanabilecek disiplin soruşturmasının birbirinden bağımsız olduğu ve iki sorumluluk türünde; soruşturma usullerinin, ceza vermeye yetkili organların ve uygulanacak usul ile esasların farklılaştığı göz önüne alındığında söz konusu düzenlemenin son derece olumlu ve yerinde olduğu değerlendirilmektedir.

YMM’nin Yazılı Savunması İstenmeden Sorumluluk Raporu Yazılamayacak

YMM’lerin yaptıkları tasdiklerden kaynaklanan sorumluluğun belirlenmesine yönelik Rapor yazımında YMM’lerin savunmasına başvurulmaması, bazı sorumluluk raporlarının YMM’lerin gıyabında düzenlenmesi şeklinde uygulamalar önemli bir sorun alanı idi.

6552 sayılı Kanun ile YMM hakkında sorumluluk raporu yazılabilmesi için YMM’nin yazılı savunmasının istenilmesi zorunluluğu getirilmek suretiyle, tasdikten doğan sorumluluk raporlarının YMM’lerin gıyabında düzenlenmesinin önüne geçmeye yönelik önemli bir adım atılmıştır. Ancak düzenlemenin gerçek anlamda etkinliğinin sağlanmasına yönelik bazı adımların daha atılması gerektiği değerlendirilmektedir. Bu konuya aşağıda değinilecektir.

YAZILI SAVUNMA SİSTEMİ NASIL DAHA ETKİN HALE GETİRİLEBİLİR?

Yazılı savunma isteme düzenlemesinin daha etkin hale getirilmesi için iki konuda adım atılması gerekmektedir. Bunlar aşağıda sıralanmıştır.

Savunma İsteme Yazısının Şekli, İçeriği, Dayanakları ve Eklerine İlişkin Usul Ve Esaslar Ayrıntılı Bir Şekilde Belirlenmelidir.

Denetim elemanlarınca, YMM’ler hakkında hazırlanacak savunma istem yazılarının, YMM’lerin savunma haklarını tam olarak kullanmalarına imkân sağlayacak şekilde hazırlanması gerekmektedir. Bu nedenle, denetim elemanının yazılı savunma istem yazılarında; isnat edilen kusuru/suçu ve bu durumun mesnetlerini detaylı olarak ortaya koyması, YMM’nin fiili ile durum arasındaki illiyet bağını açık bir şekilde belirtmesi ve savunması istenilen bütün konu ve belgeler hususunda YMM’yi detaylı olarak bilgilendirmesi gerektiği düşünülmektedir. Aksi takdirde, YMM kendini yeterince savunamayacaktır. Çünkü savunma hakkının etkin kullanımı, ancak savunma yapılacak işlemin konusu, kapsamı, gerekçesi dâhil her konuda ön bilgilendirilme yapılması ve karşı iddia, delil ve itirazların ileri sürülebilmesine bağlıdır. Bu nedenledir ki; yazılı savunmada belirtilen bazı karşı iddialar konusunda yeni bir yazışma ve yapılacak araştırmalara göre ikinci kez yazılı savunma talebinin dahi vaki olması mümkündür.

Bu kapsamda, söz konusu hususlarda denetim elemanlarınca riayet edilecek usul ve esasların Maliye Bakanlığı’nca ayrıntılı bir şekilde düzenlenmesi önem taşımaktadır. Söz konusu düzenlemenin bir iç genelge şeklinde değil, kamuoyunun bilgi sahibi olabileceği şekilde Yönetmelik veya Tebliğ ile düzenlenmesi gerekir. Böylece, YMM savunma istem yazısının şekil ve öze ilişkin şartları taşıyıp taşımadığını ilgili düzenlemeye bakarak değerlendirebilir ve gerektiğinde itiraz imkânlarından yararlanabilir.

Savunmaları Alınan YMM’lere, Savunmalarının Ne Şekilde Değerlendirildiği Konusunda Bilgilendirme Yapılmasını Sağlayacak Bir Mekanizma Oluşturulmalıdır.

Sorumluluğu hakkında savunması istenilen YMM’lerin yaptıkları yazılı savunmanın nasıl değerlendirildiği konusunda bilgilendirilmesi gerekir. Aksi takdirde, yazılı savunmasını veren YMM uzun bir süre sorumlu tutulup tutulmadığını bilemeyecek, sorumlu tutulmuşsa bunu yine ödeme emri tebliğ aşamasında öğrenecektir. Bu tür muhtemel sorunlar dikkate alınarak, savunması alınan YMM’ye uygun bir şekilde geri dönüş yapılmalıdır. Bu kapsamda, alınan savunma üzerine yapılan değerlendirme neticesinde;

• Sorumluluğu bulunmadığı değerlendirilen YMM’lere konu hakkında sorumluluğunun istenilmediğini belirten bir yazı ile bildirim yapılmasının,
• Kısmen veya tamamen sorumluluğu istenilen YMM’lere ise, konu hakkında ayrıntılı bilgilendirme yapılmasının

savunma hakkının bir uzantısı ve gereği olduğu değerlendirilmektedir.

SONNOTLAR:

[1] 13.06.1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[2]  11.09.2014 tarih ve 29116 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun.