FATCA NEDİR? NASIL GÜNDEME GELDİ?
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD), Yabancı Hesapların Vergi Uyumu Yasası (The Foreign Account Tax Compliance Act – FATCA), 18 Mart 2010 tarihinde kabul edilmiştir.
Bu Yasa ile ABD’lilerin beyan dışı bıraktıkları gelirlerinin tespit edilebilmesi amacıyla ABD mukimi olmayan finansal kuruluşlara bir kısım yükümlülükler getirilmiş, bu yükümlülüklere uyulmaması durumunda ise uyumsuz sayılan finansal kuruluşlara Amerikan kaynaklı gelirlerden yapılan ödemelerden % 30 oranında stopaj yapılması öngörülmüştür.
ABD tarafından söz konusu yasal düzenlemeden hareketle otomatik bilgi değişimi yapılmasına yönelik olarak farklı ülke politikaları ve hukuk sistemleri gözetilerek farklı anlaşma modelleri geliştirilmiştir. Bu kapsamdaki modeller:
- Model I – Taraf devletler arasında otomatik bilgi değişimi yapılmasını öngören “Hükümetlerarası Anlaşma”
- Model II- Anlaşmaya taraf ülkelerin kendi ülkelerindeki finansal kuruluşlarının otomatik bilgi değişimi için doğrudan Amerikan Gelir İdaresi (IRS) ile anlaşma yapmalarını, yetkili makamlarının ise ABD ile talep üzerine bilgi değişimini öngören “İşbirliği Anlaşması”dır.
Bu kapsamda, aralarında İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’na (OECD) ve Avrupa Birliği’ne üye devletler ile G-20 ülkelerinin tamamına yakınının da bulunduğu, 100’den fazla ülke, ABD ile otomatik bilgi değişimi konusunda uluslararası anlaşma akdedilmesi yoluna gitmiştir.
Ülkemizce yapılan değerlendirmede de, vergilendirme alanında işbirliğinin güçlendirilerek şeffaflığın sağlanması için ABD ile Model I kapsamında karşılıklılık esasına dayalı bir anlaşma akdedilmesi yönünde politika oluşturulmuştur.
FATCA, ÇVÖ Anlaşmalarında, Bilgi Değişimi Anlaşmalarında ya da Vergi Konularında Çok Taraflı İdari Yardımlaşma Anlaşmasında öngörülen talep üzerine, kendiliğinden (spontane) ve otomatik bilgi değişimi türlerinden sadece biri olan otomatik bilgi değişiminin hangi içerikle ve ne şekilde gerçekleştirileceğini kurala bağlamaktadır.
Otomatik bilgi değişimi; mükelleflere ilişkin kapsamı önceden belirlenen belirli bilgilerin sistematik ve düzenli olarak kaynak ülkeden mukim ülkeye aktarılması mekanizmasıdır.
TÜRKİYE’NİN FATCA KARŞISINDAKİ KONUMU
Türkiye 03 Haziran 2014 tarihi itibariyle, FATCA Model 1 IGA anlaşma metni üzerinde prensipte anlaşmaya varılan ülkeler listesine dahil edilmiştir. Bu kapsamda, Türkiye’de faaliyette bulunan finansal kurumlar 1 Temmuz 2014 tarihi itibarıyla FATCA uyumlu kabul edilmeye başlanmıştır.
Gelir İdaresi Başkanlığı 30/07/2015 tarihinde; Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti arasında “Genişletilmiş Bilgi Değişimi Yoluyla Uluslararası Vergi Uyumunun Artırılması Anlaşması”nın 29 Temmuz 2015 tarihinde Ankara’da imzalandığını duyurmuştur.
ANLAŞMANIN TÜRKİYE’YE GETİRDİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLER
Bildirim Yapan Türk Finansal Kuruluşunca tutulan ve bir ya da daha fazla belirli ABD kişisi tarafından sahip olunan veya belirli ABD kişisi olan bir veya daha fazla kontrol eden kişisi bulunan ABD-dışı kurum tarafından sahip olunan finansal hesaplar “Bildirimi Zorunlu ABD Hesabı” olarak değerlendirilecektir.
Türkiye bakımından, her bir Bildirim Yapan Türk Finansal Kuruluşunun her bir Bildirimi Zorunlu ABD Hesabına ilişkin olarak:
(1) bu tür bir hesabın hesap sahibi olan her bir belirli ABD kişisinin adı, adresi ve ABD vergi kimlik numarası ile Ek I’de açıklanan durum tespiti yöntemlerinin uygulanması sonrasında, belirli ABD kişisi olan bir veya daha fazla kontrol eden kişisi bulunduğu belirlenen bir ABD-dışı kurumun tespiti durumunda, bu kurumun ve ilgili her bir belirli ABD kişisinin adı, adresi ve (varsa) ABD vergi kimlik numarası;
(2) hesap numarası (veya hesap numarasının yokluğunda işlevsel eşdeğeri);
(3) Bildirim Yapan Türk Finansal Kuruluşunun adı ve kimlik numarası;
(4) ilgili takvim yılının veya diğer uygun bildirim döneminin sonu itibarıyla veya hesap yıl içerisinde kapatılmış ise kapatılmadan hemen önceki hesap bakiyesi veya (nakdi değer sigorta sözleşmesi ya da düzenli ödeme sözleşmesi durumunda nakit değer ya da vazgeçme değeri dahil) değeri;
(5) Saklama Hesabı bakımından:
(A) hesapta tutulan varlıklar ile ilgili olarak takvim yılı veya diğer uygun bildirim dönemi boyunca hesaba (veya hesaba ilişkin olarak) her bir olayda ödenen veya alacak kaydedilen faizin toplam brüt tutarı, temettülerin toplam brüt tutarı ile diğer gelirlerin toplam brüt tutarı; ve
(B) Bildirim Yapan Türk Finansal Kuruluşunun bir saklamacı, simsar, temsilci veya hesap sahibi için başka şekilde bir aracı gibi hareket ettiği hesaba, takvim yılı veya diğer uygun bildirim dönemi boyunca ödenen veya alacak kaydedilen, malvarlığı satışı veya itfasından toplam brüt hasılat;
(6) Mevduat hesabı bakımından, takvim yılı veya diğer uygun bildirim dönemi boyunca hesaba ödenen veya alacak kaydedilen faizin toplam brüt tutarı; ve
(7) Anlaşmanın 2 nci maddesinin 2(a)(5) veya 2(a)(6) ncı bentlerinde belirtilmeyen herhangi bir hesap bakımından, Bildirim Yapan Türk Finansal Kuruluşunun yükümlüsü veya borçlusu olduğu hesap sahibinin hesabıyla ilgili olarak takvim yılı veya diğer uygun bildirim dönemi boyunca hesap sahibine ödenen veya alacak kaydedilen, takvim yılı veya diğer uygun bildirim dönemi boyunca hesap sahibine yapılan itfa ödemelerinin toplam tutarı dahil toplam brüt tutar
temin edilerek Amerikan Gelir İdaresi ile paylaşılacaktır.
ANLAŞMANIN ABD’YE GETİRDİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLER
Bildirim Yapan ABD Finansal Kuruluşunca tutulan finansal hesaplar;
a) Mevduat hesabı durumunda, hesap Türkiye mukimi gerçek bir kişi tarafından sahip olunursa ve herhangi bir takvim yılında bu hesaba 10 $’dan fazla faiz ödenmişse; veya
b) Mevduat hesabı dışındaki bir finansal hesap durumunda, ABD Gelir Vergisi Kanununun A altbaşlıklı 3 üncü veya F altbaşlıklı 61 inci bölümü uyarınca bildirime tabi ABD kaynaklı gelirin ödenmesi veya alacak kaydedilmesi yönünden ve vergi amacıyla Türkiye mukimi olduğunu belgelendiren kurumlar dahil, hesap sahibi Türkiye mukimi ise,
“Bildirimi Zorunlu Türk Hesabı” olarak değerlendirilecektir.
Birleşik Devletler bakımından, her bir Bildirim Yapan ABD Finansal Kuruluşunun her bir Bildirimi Zorunlu Türk Hesabına ilişkin olarak:
a) Türkiye mukimi ve hesabın hesap sahibi olan herhangi bir kişinin adı, adresi ve Türk vergi kimlik numarası;
b) hesap numarası (veya hesap numarasının yokluğunda işlevsel eşdeğeri);
c) Bildirim Yapan ABD Finansal Kuruluşunun adı ve kimlik numarası;
d) mevduat hesabına yapılan faiz ödemesinin brüt tutarı;
e) hesaba ödenen veya alacak kaydedilen ABD kaynaklı temettülerin brüt tutarı; ve
f) ABD Gelir Vergisi Kanununun A altbaşlıklı 3 üncü veya F altbaşlıklı 61 inci bölümü gereği bildirime tabi olduğu kadarıyla hesaba ödenen veya alacak kaydedilen diğer ABD kaynaklı gelirin brüt tutarı
temin edilerek Başkanlığımızla paylaşılacaktır.
HANGİ BİLGİLER FATCA KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLECEK?
Bildirim Yapan Türk Finansal Kuruluşu tarafından tutulan bireysel hesaplarda hesap sahibinin ABD vatandaşı veya ABD mukimi olarak, kurum hesaplarında ise bildirimi zorunlu bir ABD kurum hesabı olarak tespit edilmesi için kullanılacak olan tarama unsurları Anlaşmanın Ek I’inde düzenlenmiştir.
Bildirim Yapan Türk Finansal Kuruluşlarınca bireysel hesaplarda genel olarak; 30 Haziran 2014 tarihi itibarıyla bakiyesi veya değeri 50.000$’ı aşan mevcut bireysel hesaplar ile 30 Haziran 2014 tarihi itibarıyla bakiyesi veya değeri 250.000$’ı aşan nakdi değer sigorta sözleşmesi veya düzenli ödeme sözleşmesi niteliğinde mevcut bireysel hesaplar yönünden tarama yapılacaktır. 1 Temmuz 2014 tarihinde veya sonrasında açılan yeni bireysel hesaplarda ise parasal eşiklere bakılmaksızın tarama yapılacaktır. İstisnai durumlar için Anlaşmanın Ek I’ine bakılması gerekmektedir.
Bildirim Yapan Türk Finansal Kuruluşlarınca kurum hesaplarında genel olarak; 30 Haziran 2014 tarihi itibarıyla bakiyesi veya değeri 250.000$’ı aşan mevcut kurum hesapları için tarama yapılacaktır. 1 Temmuz 2014 tarihinde veya sonrasında açılan yeni kurum hesaplarında ise parasal eşiklere bakılmaksızın tarama yapılacaktır. İstisnai durumlar için Anlaşmanın Ek I’ine bakılması gerekmektedir.
Bildirim Yapan ABD Finansal Kuruluşlarınca Amerikan Gelir İdaresi aracılığıyla Başkanlığımıza bildirilecek Türkiye mukimlerine ait finansal hesaplara ilişkin bilgilerin tespit edilmesi amacıyla hesaplar Amerikan iç mevzuatında belirtilen hükümler doğrultusunda taranacaktır.
24.03.2017
vergidosyasi.com
Kaynaklar:
gib.gov.tr
verginet.net
Kategoriler:ULUSLARARASI VERGİLEME
