MUHASEBE AKADEMİ

AÇIK KAPALI FATURA AYRIMI VE HUKUKİ SONUÇLARI

Açık ve kapalı fatura ayrımı doğrudan mevzuatta yer almamakta, uygulamadan hareketle yapılmaktadır. Bir faturanın açık fatura veya  kapalı fatura olarak kabulü özellikle ödemenin yapılmış olduğuna karine teşkil etmesi açısından önem taşımaktadır.

Açık  Fatura:  Açık fatura, mal veya hizmet tesliminde müşterinin, mal veya hizmet bedelini faturanın düzenlendiği anda ödemeyip, sonradan ödeyecek olması durumunda düzenlenen faturadır.

Açık fatura düzenlenirken satıcı kaşe ve imzayı faturanın ÜST kısmına basar.

Kapalı Fatura: Kapalı fatura, mal veya hizmet tesliminde müşterinin, mal veya hizmet bedelini, faturanın düzenlendiği anda ödemesi durumunda düzenlenen faturadır.

Kapalı fatura düzenlenirken satıcı kaşe ve imzayı faturanın ALT kısmına basar.

Fatura tanziminde, ödeme durumuna göre faturanın açık veya kapalı şekilde düzenlendiği hususuna dikkat edilmesi gerekir. Ödeme yapılmadığı halde, kapalı fatura düzenlenmesi durumunda ilgiliden alacağı talep etme durumunuz hukuki anlamda riske girer. Aşağıda konuya ilişkin bazı yargı kararları sunulmuştur.

KAPALI FATURANIN BORCUN ÖDENDİĞİNE KARİNE TEŞKİL ETTİĞİ İLE İLGİLİ YARGI KARARLARI

Davacı satıcı, davalı alıcının almış olduğu ekmek bedelini ödemediğini ileri sürmüş ve davalıda, faturalarla bedelin ödendiğini savunmuştur. Taraflar delillerini ibraz etmiş ve incelenen belgelerin suret olduğu anlaşılmıştır. Taraflar bu delillere dayanmış olmasına göre delillerin asılları getirilmesi ve faturaların kapalı olup olmadığı belirlenmelidir. Kapalı fatura ibrazı halinde, bu faturaların davalı alıcı tarafından ödendiğinin kabulü gerekir. Aksi halde, yani faturalar açık ise bu taktirde de satış bedelinin ödenmediğinin kabulü ile ispat ehliyetinin davalıya düştüğünün kabulü zorunlu olur. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi; 11.09.1997, E:1997/5184, K:1997/5705)(Yargıtay Kararları Dergisi, Cilt 23, Sayı 11, Sayfa 1739)

“Borçlar Kanunu’nun182/2. maddesinde, aksine sözleşme ve adet bulunmadığı takdirde, satıcı ile alıcının borçlarını aynı zamanda ifa ile yükümlü olduğu belirtilmiştir. Ayrıca faturanın kapalı olarak düzenlenmiş olması mal bedelinin peşin olarak ödendiğine karine teşkil edeceği kabul edilmektedir. Bu nedenle kapalı faturanın ödemeye karine teşkil ettiği ve bu karinenin aksinin davacı tarafından kanıtlanamadığı gözetilerek bir hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde karar tesisinde isabet görülmemiştir” Yargıtay Ondokuzuncu Hukuk Dairesinin, 18.01.2001 tarih, E.2000/6236, K.2001/300 sayılı kararı

Davacı, davalıya fatura karşılığı satmış olduğu malların parasını alamadığından bahisle alacak davası açmış, davalı ise faturaların kapalı fatura niteliğinde olduğundan bahisle davanın reddini dilemiştir. Mahkemece alınan bilrkişi raporundaki tespitlere dayalı olarak resmi gazetenin 25445 sayılı nüshasında yayınlanan vergi usul genel tebliğine göre 8.000,00 TL yi geçen faturalarda kapalı olsa dahi banka ve finans kuruluşlarından alınan ve ödendiğini gösteren belgelerde bulunması gerektiğinden bahisle davanın 3 faturadan sadece 8.000,00 TL nin üzerindeki 19.440,00 TL değerli fatura yönünden kabulüne karar verilmiş ise de, somut uyuşmazlıkta sözkonusu Vergi Usul Tebliğinin uygulanması mümkün değildir. Kapalı faturalar borcun davalı tarafından ödendiği hususunda karine teşkil eder ve aksini ispat külfeti davacıdadır. Mahkemece yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan 202.30 TL temyiz harcın istek halinde iadesine, 13.5.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.YARGITAY 13. Hukuk Dairesi ESAS: 2013/2176 KARAR: 2013/12170