Ticaret Sicili Nedir?

Ticaret sicili, ticari işletmelerin, tacirlerin, şirketlerin, ferdi işletmelerin, koopertiflerin, kollektif ve komandit şirketlerin,iktisadi işletmelerin Türk Ticaret Kanunu ve Ticaret Sicili Yönetmeliği tarafından zorunlu kılınan tescil,değişiklik kayıtlarının tutulduğu sicile verilen addır.

Ticaret Sicilini Kim Tutar?

Gümrük ve Ticaret Bakanlığının gözetim ve denetiminde ticaret ve sanayi odaları veya ticaret odaları bünyesinde kurulan ticaret sicili müdürlükleri tarafından tutulur.

Bir yerde oda mevcut değilse veya yeterli teşkilatı yoksa, ticaret sicili, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca belirlenecek bir odadaki ticaret sicili müdürlüğü tarafından tutulur.

Kimler Ticaret Siciline Kayıt Olmak Zorundadır?

Gerçek kişi firmaların (şahıs firmalarının) ticaret siciline kayıt zorunluluğu konusu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

Gerçek kişilerin ticaret siciline kayıt olmaları belli şartları gerektirir. İşletme sahibi her bir gerçek kişi ticaret siciline kayıt olamaz. Gerçek kişilerin ticaret sicilina kayıt olması için, esnaf işletmesi tanımına girmemeleri gerekmektedir. İş hacmi itibariyle de en az bilanço esasına göre defter tutma konusunda getirilen parasal limitlere ulaşmaları gerekmektedir. Bu nedenle, öncelikle gerçek kişi işletmelerin “ticaret işletmesi” mi yoksa “esnaf işletmesi” mi olduğuna karar verilmelidir. Bu belirleme sonrası kişinin “Tacir” sıfatına sahip olması durumunda ticaret siciline kayıt için talepte bulunması söz konusu olabilecektir.

Tacir Kimdir? 

Türk Ticaret Kanununa göre, bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişiye tacir denir. (TTK, m.12)

Bir ticari işletmeyi kurup açtığını, sirküler, gazete, radyo, televizyon ve diğer ilan araçlarıyla halka bildirmiş veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek durumu ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye başlamamış olsa bile tacir sayılır.

ESNAF VE SANATKAR KİMDİR?

5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununa göre esnaf ve sanatkar; ister gezici ister sabit bir mekânda bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunan meslek ve sanat sahibi kimseleri ifade etmektedir.

Dolayısıyla bir kimsenin esnaf ve sanatkar olarak nitelendirilebilmesi için ilgili komisyonca belirlenen esnaf ve sanatkar meslek kollarına dahil olması, ancak tüccar veya sanayici sayılacak büyüklüğe erişmemiş olması, başka bir deyişle basit usulde vergilendirilme şartlarında veya işletme hesabı defteri tutma hadlerinde kalması gerekmektedir.

Bu arada Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesi uyarınca 2017 Yılı Bilanço hesabı esasına göre defter tutma hadleri aşağıdaki gibi olduğunu hatırlatalım. İşletme hesabına göre defter tutabilmek diğer şartlarla birlikte bu hadlerin altında kalmak gerekecektir.

1- Yıllık;

• Alış tutarı 170.000 TL
• Satış tutarı 230.000 TL

2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı 90.000 TL

3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 170.000 TL

yukarıda yer verilen rakamlara karşın, 21.07.2007 tarihli ve 26589 Resmi Gatezede yayımlanan, Bakanlar Kurulunun “Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin Kararına da bakmak gerekir.

Söz konusu BKK’nın “Esnaf ve sanatkâr ile tacir ve sanayicinin ayrımı” başlıklı birinci maddesi aşağıdaki gibidir:

MADDE 1 – (1) 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 63 üncü maddesi ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 12 nci ve 17 nci maddelerinin uygulaması bakımından; a) Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun tespit edeceği ve Resmî Gazete’de yayımlanacak esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedeni çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunanlardan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (3) numaralı bentlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını, (2) numaralı bendinde yazılı nakdi limitin tamamını aşmayanların esnaf ve sanatkâr sayılmaları ile esnaf ve sanatkâr siciline ve dolayısıyla esnaf ve sanatkarlar odalarına kaydedilmeleri, Ancak, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanların kendileri istemedikçe ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıt için zorlanmaması, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların ise kayıtlarının, esnaf ve sanatkâr sicili marifetiyle ticaret siciline aktarılması,

b) 213 sayılı Vergi Usul Kanununa istinaden birinci sınıf tacir sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre defter tutan ve bu Kararın (a) bendinde belirtilenlerin dışında kalanların tacir ve sanayici sayılmaları ile ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin bünyesindeki odalara kaydedilmeleri, kararlaştırılmıştır.”

Yukarıdaki düzenleme uyarınca 213 sayılı Vergi Usul Kanununa istinaden birinci sınıf tacir sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre defter tutan ve bu Kararın (a) bendinde belirtilenlerin dışında kalanların tacir ve sanayici sayılmaları ile ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin bünyesindeki odalara kaydedilmeleri gerekmekle birlikte; esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanların kendileri istemedikçe ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıt için zorlanmaması, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların ise kayıtlarının, esnaf ve sanatkâr sicili marifetiyle ticaret siciline aktarılması gerekmektedir.

vergidosyasi.com

09.05.2017

NOT: YAZININ TÜM HAKLARI YAZARINA AİTTİR. YAZAR ADI VE SİTEMİZE İLİŞKİN AKTİF LİNK VERİLMEDEN ALINTI YAPILAMAZ, AYNEN YAYIMLANAMAZ.