MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIĞI NEDİR?

Menkul kıymet yatırım ortaklıkları, faaliyet alanları sadece sermaye piyasası araçları ile altın ve diğer kıymetli madenlerden oluşan bir portföyün işletilmesi ile sınırlandırılmış yatırım oraklık türüdür.

MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIKLARININ KURULUŞ ŞARTLARI NELERDİR?

Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının;

• Kayıtlı sermaye esasına göre ve anonim şirket olarak kurulmaları,
• Başlangıç sermayelerinin Kurul’ca belirlenen miktardan az olmaması,
• Payların tamamının nakit karşılığı çıkarılmış ve tamamen ödenmiş olması,
• Ticaret unvanlarında “Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı” ibaresi bulunması,
• Kurucularından en az birisinin lider sermayedar olması,
• Esas sözleşmelerinin Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine uygun olması,
• Kurucularının, dolaylı ortaklarının, yönetim kurulu üyelerinin ve genel müdürünün Tebliğ’de öngörülen şartları haiz olması,
• Kurucularının, ortaklığın çıkarılmış sermayesinin asgari % 49’u oranındaki paylarının, bu Tebliğde belirtilen süre ve esaslar dahilinde halka arz edileceğini Kurula taahhüt etmiş olması

gerekmektedir.

KİMLER MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIĞI KURABİLİR?

Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının kimler tarafından kurulabileceği konusunda özel bir düzenleme yapılmamıştır. Bu nedenle herhangi bir anonim şirkette kurucu olabilecek gerçek ve tüzel kişiler menkul kıymet yatırım ortaklığı kurup işletebileceklerdir. Ancak sermaye piyasası düzenlemelerinde kurucular için bazı koşullar aranmaktadır. Bunlar; kurucuların muaccel vergi borcunun bulunmaması, müflis olmaması, rüşvet, sahtecilik, kaçakçılık gibi yüz kızartıcı suçlardan dolayı hüküm giymiş olmamaları ve ayrıca sermaye piyasası mevzuatına aykırı işlemlerde bulunmamış olmaları gibi sicile yönelik şartlar ile yeterli mali güç, tecrübe ve itibara sahip olma koşullarıdır.

Yukarıda sayılan nitelikleri taşıyan gerçek ve tüzel kişiler Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alarak menkul kıymet yatırım ortaklığı kurabilirler.

MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIKLARININ YATIRIM YAPABİLECEĞİ ARAÇLAR NELERDİR?

• Türkiye’de kurulan ortaklıkların payları, özel ve kamu borçlanma araçlarına,
• Düzenlemelere göre alım satımı yapılabilen yabancı özel ve kamu sektörü borçlanma senetleri ve paylarına,
• Portföydeki varlıkları riskten korumak ve yatırım amacıyla türev araçlara,
• Altın ve diğer kıymetli madenlere ile bunlara dayalı sermaye piyasası araçlarına, (ortaklık portföyününen fazla %20’sine kadar)
• Girişim sermayesi ve gayrimenkul yatırım ortaklıklarının paylarına,
• Tebliğ’de belirlenen sınırlamalar çerçevesinde menkul kıymet yatırım fonu katılma paylarına

yatırım yapabilir.

Menkul kıymet yatırım ortaklığının portföyü esas sözleşmesinde hüküm bulunmak ve Tebliğ ile belirlenen sınırlara uyulmak koşulu ile yukarıda sayılan her bir varlık türü esas alınarak oluşturulabileceği gibi, varlık türleri itibariyle karma da olabilir. Bir başka ifade ile, bir menkul kıymet yatırım ortaklığının portföyü sadece devlet tahvilinden veya sadece ortaklık paylarından oluşabileceği gibi bunların değişik oranlardaki bileşiminden de oluşabilmektedir.

MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIKLARININ YAPAMAYACAKLARI İŞLER NELERDİR?

Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının aşağıdaki iş ve işlemlerde bulunmaları yasaklanmıştır:

• Ödünç para verme işleriyle uğraşamazlar, bir başka ifade ile herhangi birine kredi verme veya ödünç alma işleminde bulunamazlar,
• Bankalar gibi mevduat veya katılım fonu toplayamazlar ve mevduat veya katılım fonu toplama sonucunu verebilecek işlemler yapamazlar,
• Ticari, sınai ve zirai faaliyetlerde bulunamazlar,
• Gereken miktardan fazla nakit tutamazlar,
• Aracılık faaliyetinde bulunamazlar,
• Açığa satış ve kredili menkul kıymet işlemi yapamazlar,
• Üçüncü kişiler adına menkul kıymet alım satımına aracılık edemezler,
• Portföylerine hiçbir şekilde rayiç değerinin üzerinde varlık satın alamaz ve portföyden bu değerin altında varlık satamaz,
• Faaliyetlerinin gerektirdiği miktar ve değerden fazla taşınır ve taşınmaz mal edinemezler,
• İlgili düzenlemeler ile izin verilen durumlar haricinde portföylerindeki varlıkları rehin veremez ve teminat olarak gösteremezler.

LİDER SERMAYEDAR KİMDİR?

Lider sermayedar ortaklıkta tek başına veya bir araya gelmek suretiyle sermayenin asgari %25’i oranında pay sahibi olan ortak ya da ortaklardır. Lider Sermayedarın, diğer kurucu ortaklarda aranan şartlara ilave olarak bir takım şartları sağlaması gerekmektedir. Örneğin, ortaklıkta lider sermayedar olacak gerçek ve tüzel kişilerin menkul kıymet yatırım ortaklığı kurucusu ve ortağı olmanın gerektirdiği mali güç ve yeterli tecrübeye sahip olmaları zorunludur.

Kaynak: SPK