GİRİŞ

Ruhsat, bir işi, bir şeyi yapabilmek için bu konuda yetkilendirilmiş otorite tarafından verilen izin ve bu izni gösteren belgedir. Ruhsatın kiraya verilmesi tabiri ise, ruhsat ile belli bir kişiye verilmiş izin veya hakkın başkalarına bir bedel karşılığında kullandırılmasıdır.

Pek çok alanda karşılaşılan bu duruma muhasebe mesleğinde de şahit olunmaktadır. Muhasebecilik ruhsatının kiraya verilmesi veya bir şekilde başkalarına kullandırılması, meslek mensupları arasında tartışılan, önemli ölçüde eleştirilen bir konudur.

Teorik ve hukuki anlamda SMMM ruhsatının kiralanması diye bir şeyin olmaması iktiza eder. Ancak pratikte karşılaşılan bir konudur. Peki, böyle bir kiralama işleminin hukuki sonuçları ne olur? Konuyu aşağıda ana hatları ile ele aldık.

MUHASEBECİ OLMAK VE SMMM RUHSATI

Muhasebecilik, belli eğitim, sınav ve ruhsatlandırma işlemlerine tabi, profesyonel bir meslektir. Mesleğin icra edilebilmesi için genel şartların yanında özel şartlar da aranmaktadır.

Üniversitelerin belli bölümlerinden mezun olmak, en az üç yıl staj yapmış olmak,
SMMM sınavını kazanmış olmak ve tüm bu aşamaları müteakiben SMMM ruhsatını almış olmak gerekir.

Dolayısıyla muhasebecilik, belli bir birikim, tecrübe ve bu tecrübenin ilgili odaca kayıt altına alındığı ve ruhsata bağlandığı bir meslektir.

Peki bu kadar aşama sonrası elde edilen SMMM Ruhsatı kiraya verilebilir mi? Konunun pratik, teorik ve hukuki boyutları var. Buyurun bunlara birlikte göz atalım.

PRATİKTE SMMM RUHSATININ KİRAYA VERİLMESİ

Pratikte muhasebecilik ruhsatının kiraya verilmesi uygulaması ile karşılaşılmaktadır. Bazı kişiler, belli bir çevreye ve müşteri kitlesine ulaşabilmesine rağmen SMMM ruhsatına sahip değildir. Bu kişiler, mesleğin gerektirdiği şartları yerine getirmek yerine veya getirme yeteliliği bulunmadığı için daha kolay bir yolu tercih ederler. Ruhsat sahibi meslek mensubu üzerinden muhasebeilik mesleğini icra ederler.

Muhasebe bürosu, ruhsat sahibi meslek mensubunun(!) üzerine kayıtlıdır. İlgili kurumlara giriş şifreleri onun adınadır. Beyanname ve formlarda ruhsat sahibinin imzası bulunur. Bazen de kime ait olduğu belli olmayan bir şeyler karalanır imza yerine. Çoğunlukla tüm işleri, ruhsatı kiralayan kişi yapar. Müşteriyi bulur, paraları tahsil eder. Ruhsat sahibine ise anlaşmalarında belirtilen tutarda bir bedel öder. Bu bedel, genellikle rahsut kirası olarak isimlendirilir.

Bazı internet sitelerinin forum sayfalarında “Kiralık SMMM ruhsatı arayanlar” başlağının bulunması ve bu başlık altında kiralık ruhsat arayanların bulunması, SMMM ruhsatı kiralama işlemelerinin aşikar bir şekilde yapıldığını gösteren örneklerden sadece birisidir.

Kaynak: http://forum.alomaliye.com/smmm-mevzuati-ve-sorunlari/39642-kiralik-smmm-ruhsati-arayanlar-3.html   (Erişim Tarihi 27.05.2017)

SMMM RUHSATININ KİRAYA VERİLMESİNİN HUKUKİ BOYUTU

SMMM ruhsatının kiraya verilmesi işlemi 3568 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat uyarınca disiplin cezası gerektiren bir fiildir.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Disiplin Yönetmeliğinin “meslekten Çıkarma” başlıklı 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi bu çalışmada işlediğimiz konuya ilişkin fiilleri konu almaktadır. İlgili bent aşağıdaki gibidir:

“Meslekten Çıkarma Cezası

Madde 9 — Meslekten çıkarma cezası aşağıdaki hallerde uygulanır:

…

d) (Değişik:RG-27/09/2007-26656) Meslek ruhsatnamesinin bir başkasına kiraya verilmesi, herhangi bir şekilde bir başkasına kullandırılması veya meslek mensubunun mesleki konulardaki yetkilerini genel vekâletname ve/veya düzenleme şeklinde vekâletname ile veya muvazaa yoluyla yahut da başka kanunlardaki düzenlemeleri kötüye kullanarak, mesleğini bizzat yapmayıp, yetkilerini devamlı ya da geçici olarak meslek mensubu olmayan kişilere kullandırması, kendi adına müşteri kabul etmesine, resmî belgelerde mühür ya da kaşesinin kullanılmasına izin verilmesi.”

Yukarıda yer alan düzenleme uyarınca;

• SMMM ruhsatının kiraya verilmesi,
• Herhangi bir şekilde bir başkasına kullandırılması,
• Meslek mensubunun mesleki konulardaki yetkilerini genel vekâletname ve/veya düzenleme şeklinde vekâletname ile veya muvazaa yoluyla yahut da başka kanunlardaki düzenlemeleri kötüye kullanarak, mesleğini bizzat yapmayıp, yetkilerini devamlı ya da geçici olarak meslek mensubu olmayan kişilere kullandırması,
• Başka birinin kendi adına müşteri kabul etmesine, resmî belgelerde mühür ya da kaşesinin kullanılmasına izin verilmesi,

fiillerinin her biri “meslekten çıkarma” cezasını gerektirmektedir.

Ancak konunun hukuki boyutunun sadece meslekten çıkarma ile sınırlı kalmaması gerektiği düşünülmektedir. Çünkü yukarıdaki fiillerin işlenmesi ile birlikte;

• Mükellef, vergi idaresi, sosyal güvenlik kurumu başta olmak üzere ilgili taraflar aldatılmaktadır. İşlemleri yapan başkası, yaptığı sanılan kişi başkasıdır. Bu nedenle konunun tarafı resmi kurumlarca konunun değerlendirilerek ilgililer hakkında ceza davası açma cihetine gidilmesi de düşünülmelidir.
• 3568 sayılı Kanunun “Meslek  Sırrının” ifşası hükümleri ihlal edilmektedir. Mükellefin vergi mahremeyitine halel gelmektedir. Ruhsat sahibi kişi, kendisine emanet edilen bilgileri üçüncü bir kişiye bırakmaktadır.
• Müşteri bulan, paraları tahsil eden, ruhsat sahibi olmayan kişinin sorumluluğunun bulunmaması nedeniyle işlerin takibi ciddi sıkıntılı hale gelmektedir. Mükellefin önemli mağduriyetler yaşaması muhtemeldir. Bu tür durumdan habersiz olarak defterini tutturan mükellefin dolandırıldığından bahisle ceza davası açması söz konusu olabilir.
• Adına kiralama, ücret vs. ne derseniz deyin, bu işlem sırasında kayıt dışı kalan işlemler nedeniyle aynı zamanda vergi kayıp ve kaçağı da oluşacaktır. Bu nedenle, bu tür durumlarla karşılaşan odaların durumu gerekli vergi incelemesinin yapılmasının teminini amacıyla Vergi Denetim Kuruluna iletmeleri de gerekir.
• Ruhsatı kiralayan kişi, sorumlu olmadığı için, mükelleflere ait faturaları kullanarak sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme eğiliminde olması, mükellefleri bu yönde yanlış yönlendirmesi, bu açıdan gerek mükellef gerek idare açısından önemli zararlara yol açması muhtemeldir.

SONUÇ

SMMM ruhsatının kiralanması veya benzeri şekilde kullandırılması mevzuatımızda yasaklanmıştır. Bu tür davranışların, gerek kiraya veren gerekse kiralayan açısından önemli hukuki sonuçlar doğurması söz konusudur. Başta mükellefler ile vergi idaresi ve sosyal güvenlik kurumları olmak üzere ilgili tüm taraflar için de bu tür kiralama işlemleri önemli bir risk alanıdır.

Burada, odaların ve diğer meslek mensuplarının titizliği önem arz etmektedir. Öncelik meslek oda ve mensuplarının mesleğin itibarını zedeleyen bu tür davranışlara karşı net bir duruş sergilenmesi, aktif mücadele stratejisi benimsemesidir. Aynı şekilde, idarenin de çeşitli teknik ve idari önlemlerle bu tür uygulamaların önüne geçme yönünde çaba göstermesi gerektdiği değerlendirilmektedir.

27.05.2017

Hasan Aykın

NOT: Yazının tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. AYNEN veya yazının %20’sini aşan oranda yayımlanamaz.