Giriş

Adalet Bakanlığı tarafından soruşturma, kovuşturma veya yargılamaların tamamlanması için öngörülen hedef sürelerin belirlenmesi ve uygulanmasına dair usul ve esasları düzenlemek amacıyla, “SORUŞTURMA, KOVUŞTURMA VEYA YARGILAMA HEDEF SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ VE UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK” 23.06.2017 tarih ve 30105 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Peki, bu hedef süre düzenlemesi vergi davalarının daha kısa sürede bitmesine katkı sağlar mı? Belirlenen hedef sürede bitirilmeyen davalarda mükellefe gecikme faizi ve benzeri yüklerden kurtulma imkanı verir mi?

Hedef Süre Düzenlemesi Kapsamındaki Yargı Organları Hangileri?

Anılan Yönetmelik uyarınca hedef süre düzenlemesi, bölge adliye mahkemeleri ve Cumhuriyet başsavcılıkları, adli yargı ilk derece mahkemeleri ve Cumhuriyet başsavcılıkları, bölge idare mahkemeleri ile idari yargı ilk derece mahkemeleri tarafından yürütülen soruşturma, kovuşturma veya yargılamalara ilişkin hedef sürelerin belirlenmesi ve uygulanmasını kapsamaktadır.

Vergi davaları çerçevesinde bakıldığında “hedef süre” düzenlemesi “vergi mahkemesi” ve “bölge mahkemelerini” kapsıyor. Ancak Danıştayı kapsamıyor. Dolayısıyla Danıştay aşamasına geçmesi muhtemel davalar için hedef sürenin bu aşamasının tayini söz konusu değil.

Hedef Süreyi Kim, Nasıl Belirleyecek?

Hedef süresi belirlenecek soruşturma, kovuşturma veya yargılama türleri ile bunlara ilişkin hedef süreler, Hakimler ve Savcılar Kurulunun görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca belirlenecek.

Hedef süreler belirlenirken dikkate alıncak hususlar ise aşağıdaki gibi:

a) 10/11/2005 tarihli ve 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununa dayanılarak oluşturulan Resmi İstatistik Programı (RİP) kapsamında ve 29/3/1984 tarihli ve 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun uyarınca Bakanlıkça hazırlanan adli istatistiklerde gösterilen ortalama soruşturma, kovuşturma veya yargılama süreleri,

b) Fiilen görev yapan hâkim ve Cumhuriyet savcı sayısı,

c) Her bir daire, mahkeme, hâkim veya Cumhuriyet savcısına düşen derdest dosya sayısı veya puanı,

ç) Soruşturma veya yargılama usul kuralları,

d) 8 inci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca Cumhuriyet başsavcılıkları ile adalet komisyonu başkanlıklarınca gönderilen yıllık raporlar.

Vatandaşlar Hedef Sürelerden Haberdar Olabilecek mi?

Evet. Çünkü Yönetmelik, belirlenen hedef sürelerin Adalet Bakanlığı internet sitesinde ilan edilmesi ve Cumhuriyet başsavcılıkları ile adalet komisyonu başkanlıklarına gönderilmesini emrediyor.

Yargı Süreçlerinde Hedef Süre Uygulaması Vergi Mükelleflerine Herhangi Yeni Bir Hak Sağlar mı?

Mükellefler ilan edilen hedef sürelerde bitirilmeyen davalar nedeniyle katlandıkları gecikme faizi ve benzeri maliyetler için herhangi bir hak iddia edebilirler mi? Uzayan vergi dava sürecinden mükellef hakları nasıl etkilenir?

Yukarıdaki sorunun cevabı Yönetmeliğin tanımlar kısmında saklı. Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde yer alan “Hedef Süre” tanımı bu soruya cevap veriyor.

“d) Hedef süre: Soruşturma, kovuşturma veya yargılamaların tamamlanmasında gözetilen, ilgilileri için hak doğurmayan, yargısal süreçleri iyileştirmeyi amaçlayan ve Kurul’un görüşü alınarak Bakanlık tarafından belirlenen süreyi,

ifade eder.”

Yukarıdaki tanımda açıkça belirtildiği üzere yargı süreçleri için getirilen hedef süre “ilgilileri için hak doğurmayan, yargısal süreçleri iyileştirmeyi amaçlayan” bir düzenlemedir. Mükelleflere uzayan dava süreçleri için herhangi bir hak tanımamaktadır. 

Sonuç

Yargılama süreçleri için hedef süre getirilmesine ilişkin düzenleme, yargılamada öngörülebilirlik açısından olumlu bir adımdır. Ancak mevcut haliyle düzenleme vatandaşlara uzayan yargılama süreçeleri için herhangi bir hak iddia etme imkanı vermemektedir. Düzenleme esas itibariyle yargı mensuplarının performansını değerlendirme ve yargısal süreçleri iyileştirme amacı gütmektedir.

Uygulama disiplinine bağlı olarak, uzun vadade yargı süreçlerini kısaltma yönünde kısmi etkilerinin olması beklenebilir.

23.06.2017

Dr. Hasan AYKIN

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. vergidosyasi.com adresindeki aktif linkine yer verilmek suretiyle alıntı yapılabilir. AYNEN YAYIMLANAMAZ.