Borç ve Alacaklar İçin Reeskont Ayrılması

Bilindiği üzere; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 281 inci maddesinde; “Alacaklar mukayyet değerleriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit alacaklar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır.

Vadesi gelmemiş olan senede bağlı alacaklar değerleme gününün kıymetine irca olunabilir. Bu takdirde, senette faiz nispeti açıklanmış ise bu nispet, açıklanmamışsa Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi uygulanır.

Bankalar ve bankerler ile sigorta şirketleri alacaklarını ya Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi veya muamelelerinde uyguladıkları faiz haddi ile, değerleme günü kıymetine irca ederler.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıdaki VUK hükümlerine göre; alacak veya borçlar esas itibariyle mukayyet değerle değerlenmektedir. Ancak vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçların değerlemesinde, banka, banker ve sigorta şirketleri dışındaki mükellefler, isterlerse reeskont uygulayarak alacak ve borçlarını değerleme günündeki iskonto edilmiş değerlerine göre değerleyebilmektedirler.

Vadesi gelmemiş olan senede bağlı borçlar değerleme günü kıymetine irca olunabilir. Bu takdirde senette faiz nispeti açıklanmışsa bu nispet, açıklanmamışsa Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddinde bir faiz uygulanır

Vergi Usul Kanunu’nun 285 inci maddesine göre; vadesi gelmemiş alacak senetlerini değerleme gününün kıymetine irca eden mükellefler vadesi gelmemiş borç senetlerini de aynı işleme tabi tutmaya mecburdurlar.

Reeskont Hesaplanırken Dikkate Alınacak Faiz Oranı

Senede bağlı alacakların ve borçların değerleme günündeki kıymetlerine irca edilmesi sırasında senet üzerinde faiz oranı dikkate alınır. Faiz oranının belirtilmediği durumlarda T.C. Merkez Bankasının resmi iskonto hadlerinin uygulanması gerekmektedir.

Merkez Bankası, Resmi Gazetede reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı ile avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranlarını ilan etmektedir. 31 Aralık 2016 tarihli ve 29935 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tebliğine göre 31 Aralık 2016 tarihinde yürürlüğe girmek üzere, vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı yıllık %8,75; avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı ise yıllık %9,75 olarak tespit edilmiştir. Daha önceki dönemlere ilişkin oranlar için TIKLAYINIZ.

Buna göre, geçici ve yıllık gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde 31 Aralık 2016 tarihinden itibaren alacak ve borç senetleri reeskontunun hesaplanmasında faiz oranı olarak yıllık %9,75 oranının alınması gerekmektedir. Ticari işletmelerin alacak ve borç senetlerinin reeskont işlemlerinde esas alacakları oran, Avans işlemleri için belirlenen orandır.

NOT: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının 29.06.2018 tarihli ve 30463 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan  Tebliği ile reeskont oranı %19,5 olarak belirlenmiştir. 

Reeskont İşlemleri Sırasında Uygulanacak İskonto Yöntemi

238 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde reeskont hesaplamasında iç iskonto mu, yoksa dış iskonto yöntemi mi kullanılacağı hususu açıklanmıştır. Buna göre; mükelleflerin hesap dönemi sonu itibariyle senede bağlı borç ve alacaklarının değerleme gününde haiz olacakları kıymetleri F = A – [A x 360 / (360 + m x t)] formulüne uygun olarak iç iskonto yöntemine göre hesaplanacaktır. Bu hesaplamada; faiz oranı olarak reeskont işlemlerinde uygulanan faiz oranının değil, kısa vadeli avans işlemlerinde uygulanan faiz oranının esas alınması gerekmektedir.

Reeskont Tutarının Hesaplanması

Reeskont tutarı iç iskonto yöntemi kullanılarak aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır:

Reeskont Tutarı = (Normal Değer X Faiz Oranı X Gün Sayısı) / (36.000 + (Faiz oranı X Gün sayısı))

Nominal Değer : Senet alacak tutarı.
Faiz Oranı : Senet üzerinde yazılı orandır.
Bu belirtilmemişse değerleme gününde geçerli Merkez Bankası İskonto haddidir. Merkez Bankasınca kısa vadeli avanslara uygulanan faiz oranı esas alınacaktır.

Gün Sayısı : Reeskontun yapılacağı günden senedin vade tarihine kadar geçen gün adedidir.

Vadeli Çeklerde Reeskont Uygulaması

Gelir İdaresi Başkanlığınca hazırlanan 30.4.2013 tarih ve 64 sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde; gerçek mahiyeti itibariyle çeklerin vergi uygulamaları bakımından vadeli olma hususiyeti kazandığı ve bu itibarla ileri düzenleme tarihli çeklerin değerleme gününde vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçlar için uygulanması öngörülen reeskont uygulamasından yararlanmasının mümkün bulunduğu açıklanmıştır.

Bu açıklamalar çerçevesinde ileri tarihli çekler için de, senetli alacaklara ilişkin yöntem kullanılarak reeskont uygulaması yapılabilecektir.

Reeskont Uygulamasında Vadenin 92 Günden (üç aydan) Daha Fazla Olmasının Önemi Var mı? 

238 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, vadesi 92 günden daha fazla olan senetlerin reeskonta kabul edilmemesi durumu Merkez Bankasının reeskont hesaplaması ile ilgili bir durum olup, Vergi Usul Kanununda vadesi 92 günden daha fazla olan senet ve çeklere reeskont uygulanamayacağına dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla vergi uygulamaları açısından reeskont uygulamasında vadenin 92 günden uzun olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Konuya ilişkin Özelge için TIKLAYINIZ. 

06.08.2017

vergidosyasi.com