Verginin Konusu Nasıl Tanımlanır? 

Verginin konusu, üzerine vergi konulan ve bu nedenle doğrudan ya da dolaylı bir şekilde verginin kaynağını oluşturan ekonomik unsurdur.

Ancak, verginin konusu yalnızca mal ya da hizmetlerle sınırlı değildir. Bir işlem, bir fiil, bir gelir, bir sermaye vb. verginin konusunu oluşturabilir. Yasa koyucu gerek görürse o güne kadar vergi ile hiç ilişkilendirilmemiş bir iktisadi unsur üzerinden vergi alınmasını öngörebilir. Tarih boyunca, bugün bize çok tuhaf gelebilecek şeyler verginin konusunu oluşturmuştur. Örneğin, İngiltere’de 1695 yılında bekarlar üzerinden Bekarlık Vergisi alınmıştır. Benzer bir vergi 1820 yılında A.B.D’nin Missouri eyaletinde yürürlüğe konmuştur. 1700’lü yıllarda Rus Çarı Deli Petro (Batılı kaynaklarda Büyük Petro olarak anılır), sakallı kişileri, arı kovanlarını, çizmeleri, hatta evlenme ve cenaze törenlerini vergilendirmiştir. Her vergi yasasının ilk maddeleri verginin konusunu düzenler. Vergiler genellikle isimlerini konularından alır.

Verginin konusu, verginin neyin üzerinden alınacağını belirten temel unsur olup yasa koyucu tarafından belirlenmedikçe ilgili unsur üzerinden vergi alınamaz. Verginin konusuna benzer diğer konular kıyas yoluyla vergilendirilemez. Bu vergilemede veya vergi hukukunda kıyas yasağı ilkesine tekabül eder.

Çeşitli Vergiler İçin Verginin Konusu

Verginin konusu kavramı Vergi Usul Kanununda tanımlanmamıştır. Verginin konusunu maddi vergi kanunlarında görmek mümkün.

Örneğin Katma Değer Vergisi Kanununda verginin konusu birinci maddede yer almaktadır. Buna göre; Türkiye’de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabidir:

1. Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,
2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
3. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler (Alt bentler halinde sıralanmıştır.)

Benzer şekilde özel tüketim vergisinin konusu da Özel Tüketim Vergisi Kanununun birinci maddesinde düzenlenmiştir.

Gelir Vergisi Kanununun birinci maddesi “Mevzuu” başlığı ile gelir vergisin konusunu düzenlemektedir. Buna göre gelir vergisinin konusu, gerçek kişilerin elde etiği gelirlerdir. Gelir ise, bir gerçek kişilin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Kanunda aynı zamanda gelire giren kazanç ve iratlar ikinci maddede tadat edildiği için, gelir vergisinin konusunu bir gerçek kişinin ikinci maddede sayılan gelir unsurları üzerinden bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı oluşturmaktadır.

Emlak Vergisinin konusu, Türkiye sınırları içinde bulunan bina, arsa ve arazidir.

Motorlu Taşıtlar Vergisinin konusu, motorlu kara, hava ve deniz taşıtlarıdır.

Belediye Gelirleri Kanununa göre alınan İlan ve Reklam Vergisinin konusu, belediye sınırları içinde yapılan her türlü ilan ve reklamdır.

17.08.2017

vergidoyasi.com