Geçici Vergi Nedir? Geçici Vergi Oranı Yüzde Kaçtır?

Geçici vergi aslında ticari ve serbest meslek kazançları için getirilmiş bir tür peşin vergidir.

Gerçek usulde gelir vergisine tabi ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, üçer aylık dönemler halinde tespit edilecek kazançları üzerinden % 15 oranında geçici vergi öderler.

Kimler Geçici Vergi Mükellefidir? Kimler Geçici Vergi Öder?

Aşağıdaki mükellef grupları geçici vergi mükellefidirler:

• Ticari Kazanç Sahipleri,
• Serbest Meslek Kazanç Sahipleri,
• Kurumlar Vergisi Mükellefleri.

Geçici Vergi Kapsamına Girmeyen Kazançlar ve Mükellefler

Geçici vergi kapsamına girmeyen kazanç ve mükellefler aşağıda sunulmuştur:

• Basit Usulde tespit edilen ticari kazançlar,
• Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinden Elde Edilen Kazançlar, (Gelir Vergisi Kanunu 42 nci madde)
• Noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar.

Geçici Vergi Dönemleri, Beyan ve Ödeme Zamanları

• Hesap Dönemi Takvim Yılı Olanlar İçin geçici vergi beyan ve ödeme zamanları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler için geçici vergi, özel hesap döneminin başlangıç tarihinden itibaren üçer aylık dönemler olarak hesaplanır. Üçer aylık dönemi izleyen ikinci ayın 14’ü beyan zamanı ve aynı ayın 17’si ödeme zamanı olacaktır.

İşe Başlama, İşi Bırakma veya Hesap Döneminin Değişmesi Durumunda Üç aydan kısa olan vergilendirme dönemlerinde;
● İşe başlanılan tarihin içinde bulunduğu dönemin sonuna kadar olan süre,
● İşin bırakıldığı tarihe kadar olan süre,
● Yeni hesap döneminin başladığı tarihe kadar olan süre, ayrı bir vergilendirme dönemi sayılır.

Geçici Vergiye Esas Kazanç Nasıl Tespit Edilir?

Geçici vergiye esas kazancın tespitinde aşağıdaki usul ve esaslar geçerlidir:

• Ticari kazanç ve serbest meslek kazancının tespitine ilişkin hükümler geçerlidir.
• Dönemsellik esasına uyulması gerekir. Örneğin; geçici vergi matrahının belirlenmesinde peşin tahsil edilen bir yıllık abonelik bedelinin sadece beyan edilen geçici vergi dönemine isabet eden kısmı dikkate alınacaktır.
• Vergi Usul Kanununun değerlemeye ilişkin hükümleri geçici vergi döneminin kapandığı tarih itibarıyla uygulanır.
• Yabancı paralar ve yabancı para cinsinden olan borç ve alacaklar Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasınca geçici vergi döneminin kapandığı tarih itibarıyla ilan edilen döviz alış kurları ile değerlenir.
• Vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçlar, değerleme günü kıymetine göre değerlenebilir.
• Bir dönem reeskont yapılması ikinci dönem de reeskont yapılmasını gerektirmez. Ayrıca, aynı dönem içinde alacak senetleri reeskonta tabi tutulmuşsa borç senetlerinin de reeskonta tabi tutulması zorunludur.
• Yıllık olarak seçilen maliyet tespit yönteminin geçici vergi uygulamasında da aynı olması gerekir.
• Yıllık olarak hesaplanan amortisman tutarının ilgili döneme isabet eden kısmı dikkate alınır. Yıllık olarak seçilen usul geçici vergi döneminde de geçerlidir.
• İndirim, istisna ve zararlar dikkate alınacaktır. Örneğin; Bağ-Kur primleri ilgili dönemlere ilişkin olup, ödenmiş olması şartıyla geçici vergiye ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir

Geçici Verginin Eksik Beyan Edilmesi

Geçmiş dönemlere ait geçici verginin % 10’u aşan tutarda eksik beyan edilmesi halinde %10’u aşan kısım için re’sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir. Bu durumda tarh edilecek ek vergi için vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi uygulanır. Geçici vergi beyannamesi vermeyen mükellefler için % 10’luk yanılma payı uygulanmaz.

% 10’luk yanılma payının, beyan edilmesi gereken (beyan edilmiş olan değil) geçici vergi matrahı üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Ayrıca, verilen geçici vergi beyannamesinde matrah beyan etmeyen mükellefler için de beyan edilmesi gereken vergi matrahının % 10’u kadar bir yanılma payı söz konusu olacaktır.

Geçici Vergi Beyannamesine Eklenecek Belgeler

Mükellef grupları itibariyle geçici vergi beyannamesine hangi belgelerin ekleneceği aşağıda gösterilmiştir.

• Bilanço esasında defter tutan mükellefler gelir tablosunu,
• İşletme esasına göre defter tutan mükellefler işletme hesabı özetini,
• Serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler serbest meslek kazanç bildirimini

geçici vergi beyannamelerine ekleyeceklerdir.

vergidosyasi.com