Kasa Noksanlığı (Açığı) Nedir?

İşletme kasasının sayımı sonucunda, kasadaki para mevcudunun, kasa hesabı bakiyesinden az olması hali “kasa noksanlığı” veya “kasa açığı” olarak tanımlanır.

Kasa Noksanlığının (Açığının) Muhtemel Nedenleri?

Sayım sonucunda ortaya çıkan kasa noksanlığının nedenleri aşağıda başlıklar halinde yer almaktadır:

Hatalı Kayıtlardan Kaynaklığı Kasa Noksanlığı (Açığı)

Kasa noksanlığının hatalı kayıt veya kayıtlardan kaynaklanması durumunda, söz konusu muhasebe hatalarının düzeltilmesi gerekir.

Muhasebe hatasından kaynaklı ortaya çıkan kasa noksanlığının düzeltilmesine ilişkin örnek:

ÖRNEK: Kasa sayımı sonucunda kasada 90 TL açık söz konusudur. Araştırmalar sonunda söz konusu açığın gün içinde satıcılara yapılan 100 TL’lik ödemenin 10 TL olarak kaydedilmesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır.

———————————- ../../.2017 ——————————

320 SATICILAR                           90

100 KASA                                        90

————————————— / ———————————

Kasa Açığının Nedeninin Bulunamaması Durumunda Yapılacak Muhasebe Kayıtları

Kayıt hataları dışındaki kasa noksanları, nedenleri araştırılmak üzere “sayım ve tesellüm noksanları” hesabının borcuna işlenir ve dönem sonuna kadar bu geçici hesapta bekletilir.

Kasa noksanlığının nedeninin tespit edilmesi halinde “Sayım ve Tesellüm Noksanları” hesabına alacak kaydedilir. Dönem sonuna kadar nedeni tespit edilemeyen kasa noksanlıkları sorumlulardan aranır veya zarar kaydedilerek muhasebeleştirilir.

Örnek Kayıtlar:

ÖRNEK: İşletmenin 29.10.2017 tarihli kasa hesabının borç bakiyesi 500.000 TL, alacak bakiyesi ise 450.000 TL’dir. Aynı gün kasa sayımında kasa mevcudu 48.000 TL olarak bulunmuştur. Buna göre kasada 2.000 TL’lik bir noksanlık söz konusudur. Söz konusu noksanlığının muhasebeleştirilmesi aşağıdaki gibi olacaktır:

———————————-29.10.2017 —————————

197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI     2.000

                   100 KASA                                        2.000

29.10.2017 günü yapılan sayımda bulunan kasa açığı

————————————— / ———————————

Kasa Açığının Nedeni Dönem İçinde Bulunmuşsa;

Yapılan araştırmalar neticesinde 05.11.2017 tarihinde, kasadaki 2.000 TL’lik noksanlın (açığın) 29.10.2017 tarihinde yapılan su faturası ödemesinin kaydının yapılmamasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Buna göre muhasebe kaydı:

———————————- ../../.2017 ——————————

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ          1.694

191 İNDİRİLECEK KDV                                 306

197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI            2.000

Kasa Açığının Nedeninin Bulunması ve Kaydı

————————————— / ———————————

Kasa Açığından Kasiyerin Sorumlu Tutulması Durumunda Muhasebe Kayıtları

———————————- 29.10.2017 ——————————

135 PERSONELDEN ALACAKLAR                   2.000

197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI            2.000

Nedeni tespit edilemeyen kasa açığının kasiyerden aranması

————————————— / ———————————

Kasa Açığının İşletme Sahibince Üstlenilmesi Durumunda Muhasebe Kaydı

———————————- 29.10.2017 ——————————

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR                  2.000

197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI      2.000

kasa açığının işletme sahibince üstlenilmesi

————————————— / ———————————

Kasa Açığının Nedeninin Bulunamaması Durumunda Dönem Sonunda Yapılacak Muhasebe Kayıtları

Kasa açığının vergi kanunlara açısından gider olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla kasa açığı ticari karın tespitinde dikkate alınacak ancak mali karın tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirilecektir. Bu değerlendirmelere göre kasa açığına ilişkin dönem sonu kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır:

———————————- 31.12.2017 ——————————

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR    2.000

689.01 Kanunen Kabul Edilmeyen
Diğer Olağandışı Geder ve Zararlar

197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI    2.000

Kasa açığının gider olarak kaydedilmesi.

—————————————31.12.2017 ———————————

690 DÖNEM K/Z                                          2.000

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR   2.000

689.01 Kanunen Kabul Edilmeyen
Diğer Olağandışı Geder ve Zararlar

689 No.lu hesabın kapatılması

————————————— / ———————————

197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı, Niteliği, Bölümlenmesi ve İşleyişi

Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabının Niteliği:

Sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran varlıklar noksanlarıyla, tesellüm sırasında ortaya çıkan noksanların geçici olarak kayıt ve izleneceği hesaptır.

Çeşitli kıymetlerin dönem içi ve dönem sonu sayımlarında ortaya çıkan ve nedeninin daha sonra araştırılmasına karar verilen noksanlıklar bu hesapta izlenir. Ortaya çıktığı anda nedeni bilinen noksanlıklar bu hesaba alınmaz. Örneğin, normal sınırlar içindeki fire zayiatlar gibi.

İşletmenin satın aldığı mal ve malzemelerin teslim alınması sırasında ortaya çıkan noksanlıklar da, nakliyeci, sigorta şirketi veya satıcı tarafından tazmin edilinceye kadar bu hesapta tutulur.

Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabının Bölümlenmesi:

Sayım ve tesellüm noksanları hesabı, sayım ve tesellüm noksanlığı olması muhtemel varlıklar göz önünde bulundurularak aşağıdaki şekilde bölümlenebilir:

197.00 Kasa Noksanı

197.10 Menkul Kıymet Noksanı

197.20 Stok Noksanı

197.30 Maddi Duran Varlık Noksanı

197.90 Diğer Sayım ve Tesellüm Noksanları

Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabının İşleyişi:

Noksanlığın ortaya çıkarılması durumunda hesaba BORÇ, sorumlulardan tahsil veya zarar kaydedilmesi halinde ise ALACAK kaydedilir.

ÖRNEK: Kredili olarak satın alınan 20.000 TL’lik malın teslim alınması sırasında 2.000 TL’lik kısmının kırılmış olduğu belirleniyor. Hasar bedeli daha sonra sigortadan nakden tahsil ediliyor.

—————— ../../2017 ——————

153 TİCARİ MALLAR         18.000

197 SAYIM VE TES. NOKS.  2.000

197.20 Stok Noksanı             

191 KDV                                3.600

320 SATICILAR                                   23.600

———————— / ————————

Noksanlık tazmin edilmiş ve 2.000 TL Banka Hesabına yatmıştır.

—————— ../../2017 ——————

102 BANKALAR           2.000

197 SAYIM VE TES. NOKS.  2.000

197.20 Stok Noksanı

———————— / ————————

NOT: Kasa sayım fazlalarının kaydı ile 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabının işleyişi ve örnek muhasebe kayıtları için TIKLAYINIZ.