Cennet Belgeleri (Paradise Papers) Nereden Çıktı?
Off-shore hesapları, daha çok vergisel avantajlar nedeniyle vergi cenneti ülkelerde açılan hesaplar. Pek çok kişi veya şirket bu hesapları kullanarak ülkesindeki ağır vergi yükünden kurtulmaya çalışıyor. Tabii başka saikler de var.
Özellikle pek çok ülkenin devlet başkanı, hükumet yetkilileri, üst düzey bürokratları ile ünlü simalarının off-shore hesap ve yatırımlarının ortaya çıkması pek çok tartışmayı da beraberinde getirdi.
Vergi cenneti olarak isimlendirilen ülkelerdeki off-shore hesapları nedeniyle, ifşa edilen belgeler cennet belgeleri (paradise papers) olarak isimlendirildi.
Cennet belgelerinin ana konusu, off-shore hesaplar. Bu nedenle, belgelerin önemini anlamak için, off-shore (kıyı) bankacılığı nedir? Kişi veya şirketler neden off-shore hesabı açar? gibi soruların yanıtlanması gerekir.
Aşağıda önce off-shore bankacılık (kıyı bankacılığı) ve off-shore hesap açılma gerekçelerine ilişkin kısa bilgi verildikten sonra cennet belgeleri nedir? sorusuna cevap aranacaktır?
Off-Shore Bankacılık (Kıyı Bankacılığı) Nedir? Kişiler Neden Off-Shore Bankalarda Hesap Açar?
Teknik olarak tanımlamak gerekirse kıyı bankası (off-shore bank), mevduat sahibinin yerleşik olduğu ülke dışında bir yerde kurulu olan bankadır. Off-shore bankalarının çoğu, mevduat hesabı açmak, kredi vermek, yabancı para üzerine işlem yapmak, fon yönetimi vermek, kredi kartı ve banka kartı vermek, fon transferlerini yapmak gibi bankaların sağladığı bütün olanakları müşterilerine sağlarlar.
Bu tür yerlerde kurulu bankaların diğer bankalara kıyasla yürüttüğü avantajlı işlemlere de kıyı bankacılığı (off-shore banking) deniyor. Bu tür bankaların kurulduğu yerler genellikle vergi yükünün çok düşük, bürokratik işlemlerin en düşük düzeyde olduğu ve denetimin ya olmadığı ya da oldukça zayıf kaldığı yerlerdir. Bu yerlerde yargısal denetim de düşük profillidir.
Kıyı bankacılığı, vergi avantajları, denetim muaflıkları ve bunların sonucunda daha yüksek faiz kazancı sağlamanın yanı sıra bazı hallerde kara para aklama için de bir çeşit güvenli liman (safe-harbour) sağlar. Haksız, kanunsuz yollarla elde edilmiş ya da haklı elde edilse bile vergisi ödenmemiş olan gelirler kıyı bankalarına yollanarak oralarda gözlerden ve denetimden uzak tutulur.
Kişi ve şirketlerin off-shore hesabı açma nedenleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Yasal Yükümlülüklerden kurtulmak,
- Mali/Finansal kaynak aktarımı sınırlamalarından kurtulmak,
- Sermaye Hareketlerinde tam serbestlik için de hareket etmek,
- Yurt içindeki rakiplerine karşı rekabet gücünü arttırmak,
- Yurt dışında kayıt tutmak suretiyle şirketin/müşterilerinin Türkiye’deki gelir ve servetleriyle ilişkili vergisel ve yasal yükümlülüklerinin tespit edilmesinin ve denetiminin önüne geçmek,
- Yurt içinde bulunan ve varlığı gizlenmeye çalışılan fonların yasallaşmasını sağlamak; bu tür varlıklar için güvenli birer liman oluşturmak.
- Üretim maliyetleri dışındaki, maliyetleri azaltmak ve rekabette öne geçmek,
- Vergi ve benzeri yükümlülüklerden kurtulmak,
- Vergi planlaması yapmak,
- Manipule işlemlerini kolayca gerçekleştirebilmek.
- Kişi ve kurumların varlıklarının karşı karşıya olduğu siyasal riskin derecesini düşürmek (off-shore bankalarının bulunduğu yerler siyasal risklerin düşük olduğu yerler olarak tanımlanıyor.)
- Kişi ve kurumların kazanç veya servetlerine gizlilik sağlamak. Gizlilik sağlama ihtiyacı varlığın devletten saklanmasından kaynaklanabileceği gibi aileden veya akrabalardan saklanma ihtiyacından da olabilir.
- Davalara karşı kazanç ve serveti koruma arzusu. Kıyı bankalarının gizlilik ilkeleri ve sözleşmeleri sonucu herhangi bir nedenle kişinin aleyhinde açılabilecek tazminat davası gibi davalarda kıyı bankalarında tutulan kazanç ve servetler bilinmeyeceği için davaya konu olma imkanı olmaz veya azalır.
Uluslararası Offshore finans merkezleri listesi aşağıdaki haritada sunulmuştur.
Paradise Belgeleri (cennet belgeleri) Nedir?
Paradise Belgeleri, off-shore hesaplara yapılan yatırımlara ilişkin olup Alman Gazetesi Süddeutsche Zeitung tarafından sızdırılan 13.4 milyon gizli elektronik belgedir.
Alman Zeitung gazetesi söz konusu belgeleri Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu ile paylaşmış ve belgelerin bazı ayrıntıları 5 Kasım 2017 tarihinde kamuoyu ile paylaşılmıştır. Belgelerin kaynağı off-shore hukuk firması olan Appleby ve kurumsal hizmet sağlayıcı Estera ve Asiacti Trust ile 19 ülkede kayıtlı işletmelerdir.
Paradise Belgeleri, off-shore hesapları bulunan 120.000 kişi ve şirkete ilişkindir Bunlar arasında Kraliçe II. Elizabeth, Colombiya Başkanı Juan Manuel Santos ve ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross’un isimleri de var.
Boston Consulting Group’a göre belgelere konu paranın miktarı 10 trilyon dolar civarında.
Paradise Belgelerinde (Cennet Belegeleri) Hangi Şirketler ve Kimler Var?
Paradise Papers’a göre, Facebook, Apple, Uber, Nike, Walmart, Allianz, Siemens, McDonald’s, and Yahoo! gibi şirketler kendi off-shore şirketleri aracılığı ile off-shore işlemleri yapmışlar.
Paradise Papers aynı zamanda pek çok ülkenin üst düzey siyasi ve ünlü simalarının isimleri ile de ilgi uyandırdı. Devlet Başkanları, bakanlar, üst düzey yöneticiler, bunların yakınları ve pek çok ünlü isim listede ilgi ile takip ediliyor.
Paradise Belgelerindeki şirket ve kişi isimleri için ülke ülke listeye aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_people_and_organizations_named_in_the_Paradise_Papers
vergidosyasi.com
09.11.2017
Kaynaklar:
https://www.icij.org/investigations/paradise-papers/
Mahfi Eğilmez, Kıyı (off-shore) Bankacılığı, Kendime Yazılar, http://www.mahfiegilmez.com/2016/04/ky-offshore-bankaclg.html
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_people_and_organizations_named_in_the_Paradise_Papers
https://en.wikipedia.org/wiki/Paradise_Papers
Categories: DOSYA