Mükellefler sahip olduğu imkan ve hakları, çoğu kez yeterince bilgi sahibi olmadıkları için kullanmamaktadırlar. Bunlardan birisi de Mükellefin Rapor Değerlendirme Komisyonunda (RDK) dinlenme talep hakkıdır. Aşağıda, bu hakkın ne olduğu ve ne şekilde kullanılabileceği hususuna ana hatları ile yer vereceğiz.

Mükellefin Rapor Değerlendirme komisyonunda dinlenme talep hakkından önce, rapor değerlendirme komisyonu nedir, niye var? sorularına kısaca cevap verelim.

Rapor Değerlendirme Komisyonu Nedir? Niçin Var?

Rapor Değerlendirme Komisyonları, vergi incelemeleri sonucunda düzenlenen vergi inceleme raporlarının mevzuata ve standartlara uygunluğunun sağlanması açısından 2010 yılında VUK 140 ıncı maddeye eklenen fıkralarla hukuk sistemimize girmiştir.

Daha önceleri vergi incelemesine yetkili birimlerde Rapor Okuma Komisyonları veya Rapor Okumadan sorumlu Başkan Yardımcısı aracılığı ile raporların mevzuat ve standartlara uyumu sağlanmaya çalışılıyordu. VUK 140 ıncı madde ile Rapor Değerlendirme Komisyonları adı altında kanuni bir zemine oturtulmuştur.

Vergi Usul Kanununun 140 ıncı maddesine göre; Vergi Müfettişleri ile Vergi Müfettiş Yardımcıları tarafından düzenlenen vergi inceleme raporları, işleme konulmak üzere ilgili vergi dairesine tevdi edilmeden önce, meslekte on yılını tamamlamış en az üç Vergi Müfettişinden oluşturulacak rapor değerlendirme komisyonları tarafından vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu yönünden değerlendirilir.

İncelemeyi yapanla komisyon arasında uyuşmazlık oluşması halinde uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporları üst değerlendirme mercii olarak, Maliye Bakanlığınca belirlenen tutarları aşan tarhiyat önerisi içeren vergi inceleme raporları ise doğrudan, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde bir Başkan Yardımcısının başkanlığında dört grup başkanından oluşan beş kişilik merkezi rapor değerlendirme komisyonu tarafından vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu yönünden değerlendirilir. İncelemeyi yapanlar, bu komisyon tarafından yapılacak değerlendirmeye uygun olarak düzenleyecekleri vergi inceleme raporlarını işleme konulmak üzere bağlı oldukları birime tevdi ederler.

VUK 135 inci madde ile vergi incelemesi yapmaya yetkili kılınan diğer memurlar tarafından düzenlenen vergi inceleme raporları, Gelir İdaresi Başkanlığı merkez ve taşra birimlerinde oluşturulacak rapor değerlendirme komisyonları tarafından değerlendirilir.

Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu ile diğer rapor değerlendirme komisyonları yaptıkları değerlendirme sırasında, verilmiş bir özelgenin 369 uncu maddenin birinci fıkrası kapsamında olduğu kanaatine varmaları halinde, söz konusu özelge, Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonundan üç üye ile 413 üncü maddeye göre oluşturulan komisyondan iki üyenin katılımıyla oluşturulacak beş kişilik bir komisyon tarafından değerlendirilir. Bu komisyonca verilen kararlar, ilgili rapor değerlendirme komisyonu ile incelemeye yetkili olanı bağlar.

Yukarıdaki düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, RDK vergi inceleme raporlarının hukuka ve standartlara uygunluğunu sağlama açısından önemli bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Rapor Değerlendirme Komisyonu’nda dinleme talebi nedir?

Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 14 üncü maddesi uyarınca, RDK’lar; gerekli gördüğü durumlarda ya da mükelleflerin talepleri üzerine vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenen vergi inceleme raporları hakkında mükellefi dinleyebilirler.

Mükelleflerin Rapor Değerlendirme Komisyonlarında dinlenme talep hakkı, mükelleflerin inceleme süreci boyunca haklı olduklarını düşündükleri ve iddia ettikleri konuları Rapor Değerlendirme Komisyonları (RDK)’ya izah etme imkânı sağlayan bir haktır.

RDK’da dinlenme hakkı ile bir yandan mükellefin iddialarını hakem rolündeki bir komisyon önünde dile getirmesi sağlanmakta; diğer yandan gözden kaçan bir husus, hukuka aykırı durum veya eksik bir inceleme söz konusu iken bunların konu henüz idari aşamada iken düzelttirilmesi imkanı doğmaktadır. Etkin ve titiz bir şekilde işlediği takdirde Mükellefin RDK’da dinlenilmesi hem mükellef, hem idare, hemde vergi yargısının iş yükünü azaltabilecek önemli bir mekanizmadır.

RDK’DA DİNLENME TALEBİ NASIL YAPILIR?

Mükellefler, RDK’lar tarafından dinlenmek için taleplerinin, vergi inceleme tutanaklarına kaydedilmesini isteyebilecekleri gibi taleplerini içeren bir dilekçe ile rapor değerlendirme işlemi bitmeden Grup Başkanlıklarına da başvurabilirler.

Mükellefler ayrıca Vergi Denetim Kurulunun (VDK) internet sitesindeki https://mukellefportali.vdk.gov.tr/Portal/ linkinde yer alan TCK / VK No ve incelemeye başlama sırasında düzenlenen ve bir örneği mükellefe verilen incelemeye başlama tutanağının en altında yer alan Sorgu No bilgilerini kullanarak mükellef portalına giriş yaparak dinleme talebinde bulunabilir.

RDK’da dinlenme talebinin belirtilmesinde kullanılan en yaygın yöntem, inceleme sonunda düzenlenen inceleme tutanaklarında, mükellefin RDK’da dinlenme talebinini bulunup bulunmadığı hususunun belirtilmesi şeklinde olmaktadır. Uygulamada pek çok mükellef ne olduğunu bilmediği mekanizmaya genellikle “istemiyorum” şeklinde yanıt vermektedir. Oysa, RDK’da dinlenme talebi mükellefin lehine bir düzenlemedir. Mükellef bu hakkı kullanarak, haklı olduğunu düşündüğü konuları, bir kez de inceleme raporunu değerlendirecek komisyon huzurunda dile getirme şansı elde edecektir. Bu hak nedeniyle, yargıya başvurma, uzlaşma ve benzeri hiçbir hakkı da olumsuz etkilenmemektedir. Bu nedenle, kullanılmasında fayda bulunduğunu düşündüğümüz bir hak ve imkandır. 

Dr. Hasan AYKIN

vergidosyasi.com

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve yazının vergidosyasi.com adresindeki aktif linkine yer verilmek suretiyle alıntı yapılabilir. AYNEN YAYIMLANAMAZ.