Mükellef hakları Heper ve Dönmez tarafından[1], vergi mükellefinin vergi ile ilgili muamelelerde kendini korumak amacıyla ortaya koyabileceği iddialar, talepler ve durumlar ile vergi mükelleflerine olumlu ya da olumsuz bir talepte bulunma yetkisi veren ve ihlal edildiğinde hukuki korunma sağlayan haklar şeklinde tanımlanmaktadır.

Türkiye’de mükellef hakları sıralanırken, pek de hakla ilgisi olmayan çok sayıda konu sıralanır. Örneğin, vergi incelemesi sırasında inceleme elemanının kimliğini görme hakkından bahsedilir. Aslında bu bir haktan ziyade, inceleme yapanın gerçekten inceleme ile yetkili kişi olup olmadığını tespit için zorunlu bir unsurdur.

Yurtdışı örneklere baktığımızda Türkiye’de hiç de zikredilmeyen mükellef haklarından bahsedilir. Örnek mi? Ödenmesi gerekenden daha fazla vergi ödememe hakkı (“The Right to Pay No More than the Correct Amount of Tax). Bu hak, mükelleflerden kanunla öngörülenden fazla vergi alınmamasını, ödenmesi gereken tutarın doğru tespiti için mükelleflerin vergi idaresinden yardım alabilmesini, öngörülen vergi kolaylıklarından yararlanabilmesini de içeren bir haktır. OECD tarafından temel mükellef hakları ile ilgili yapılan yayında[2] yer alan temel bir mükellef hakkıdır bu.

Ödenmesi gerekenden fazla vergi ödememe hakkı ABD Mükellef Hakları Yasasında yer alan 10 temel haktan da birisidir.[3]  Nedense Türkiye’de böyle bir haktan bahsedilmez.

SONNOTLAR:

[1] Fethi HEPER ve Recai DÖNMEZ, Vergi Hukuku, Anadolu Üni. Yay. Eskişehir, 2003 s. 126.

[2] OECD (2003), “Taxpayers’ Rights and Obligations – Practice Note”, OECD Committee of Fiscal Affairs Forum on Tax Administration, http://www.oecd.org/dataoecd/24/52/17851176.pdf

[3] https://www.irs.gov/taxpayer-bill-of-rights#amount