1982 Anayasasının 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyetinin “Hukuk Devleti” olduğu açıkça hüküm altına alınmıştır.

Hukuk Devleti ilkesi, devlet düzeninde hukukun üstünlüğünü ve hukuka bağlılığı gerektirir. Hukuka uygunluk ise yargısal denetimle sağlanacaktır. İdarenin yargı yolu ile denetimi ve bu denetimin sınırları Anayasanın 125. maddesinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre, “İdarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolu açıktır”. Bu çerçevede ilgili kişiler, İdarenin işlem ve eylemlerinden doğan hak kayıpları ve mağduriyetlerinin önlenmesi bakımından, idareye başvuru yoluyla sonuç alamadıkları durumlarda veya çözülemeyen ihtilaflarda, yargıya başvurmak suretiyle idari işlem veya eyleme karşı dava açarak haklarını arama yoluna gidebileceklerdir.

Anayasanın “Hak arama hürriyeti” kenar başlıklı 36. maddesine göre herkesin meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı ve davalı olarak hak arama hürriyeti güvence altına alınmıştır:

1982 Anayasası: 

A. Hak arama hürriyeti
Madde 36 – Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. 

Hiçbir mahkeme, görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz

Hukuk devleti ilkesinin bir gereği olan hak hürriyeti, dava hakkı ve adil yargılanma hakkı idarenin vergisel işlemlerine karşı mükelleflerin de sahip olduğu bir haktır.

Anayasa’nı 36. maddesinde güvence altına alınan hak arama özgürlüğü, bir temel hak olmanın yanında diğer temel hak ve özgürlüklerden gereken şekilde yararlanılmasının ve bunların korunmasını sağlayan en etkili güvencelerden birisidir. Bu bakımdan davanın bir mahkeme tarafından görülebilmesi ve kişinin adil yargılanma hakkı kapsamına giren güvencelerden faydalanabilmesi için ilk olarak kişiye iddialarını ortaya koyma imkanının tanınması gerekir. Diğer bir ifadeyle dava yoksa adil yargılanma hakkının sağladığı güvencelerden yararlanmak mümkün olmaz. (Mohammed Aynosah, B. No: 2013/8896, 23/2/2016, 33)

29.01.2019

vergidosyasi.com