Çekirdek enflasyon, para ve maliye politikalarının oluşturulmasında dikkate alınması gerekli önemli bir enflasyon göstergesidir. Bu nedenle, aşağıda çekirdek enflasyon tanımı, önemi ve hesaplanmasına ilişkin bilgilere yer verilmiştir.

Çekirdek Enflasyon Nedir?

Enflasyon, bir ülkede alınan mal ve hizmetlerin satın alma fiyatının süreli olarak artış göstermesidir. Daha teknik ifade ile enflasyon, fiyatlar genel düzeyinin sürekli biçimde yükselmesidir.

Çekirdek enflasyon, fiyatlarda görülen tüm geçici etkilerin çıkarılması sonucunda fiyatların genel düzeyindeki artış anlamına gelir. Başka bir deyişle çekirdek enflasyon, enflasyonun geçici veya bir defaya mahsus etkilerden arındırılmış kalıcı kısmıdır.

Türkiye özelinde, fiyatlarda gözlemlenen tüm geçici etkilerin arındırılması suretiyle oluşturulmuş bulunan özel kapsamlı TÜFE göstergeleri kullanılarak ölçülen enflasyona çekirdek enflasyon denilmektedir.

Çekirdek Enflasyona Göstergesine Niçin İhtiyaç Var?

Çekirdek enflasyon şeklinde ayrı bir göstergenin kullanımındaki amaç, fiyatlar genel seviyesindeki değişimi sürekli kılan unsurları belirlemek ve izlemektir. Bu nedenle enflasyon hedefleri çoğunlukla “manşet enflasyon” esas alınarak belirlense de, doğru ve gerçekçi politika tasarımı için çekirdek enflasyonun kurguya dahil edilmesi zorunludur. 

Endeks değerleri içinde kapsanan arızi etkiler ve mevsimsellik gibi unsurlar trend enflasyonun gelişimini yalın biçimde gözlemeyi güçleştirmektedir. Oysa fiyat istikrarını temin etmekle yükümlü olan merkez bankalarının uyguladıkları para politikaları ile fiyatların gelişimi arasındaki direkt ilişkiyi izleyebilmeleri önemlidir.(1)

Çekirdek enflasyon ve buna baz teşkil etmek üzere oluşturulan fiyat endeksleri özünde, fiyat hareketlerinin şoklardan ya da geçici etkilerden arındırılmış ve salt para politikalarının bu hareketler üzerindeki etkisini yakalamaya çalışan serilerdir. Bu nedenle, çekirdek enflasyon ve buna ait seriler, merkez bankalarının -hangi politika çerçevesi uygulanırsa uygulansın- para politikalarının fiyatlar üzerindeki etkilerini izleyebilmeleri açısından önemlidir.(1)

Çekirdek Enflasyon Nasıl Elde Edilir?

Çekirdek enflasyon göstergeleri dışlama yöntemiyle elde edilmektedir. Bu kapsamda, dışsal etkilere daha açık olan ve geçici nitelikler taşıyabilen, enerji, temel gıda maddeleri fiyatları ve dolaylı vergiler bu tür enflasyon hesaplamalarında dışlanan başlıca unsurlardır.

Çekirdek enflasyon hesaplanırken, TÜFE’den (enerji, alkollü içkiler ve tütün ürünleri gibi) bazı alt kalemlerin dışlanmaktadır. Çekirdek enflasyon hesabında göstergeler A’dan I’ya kadar isim almaktadır. Bu hesaplamaların her aşamada belirli ürünler endeksten çıkarılmak suretiyle dışlanarak enflasyon hesaplanmaktadır.

Aşağıda farklı A, B, C, D, E, F grubu Nisan 2019 için geçerli çekirdek enflasyon rakamları (Özel Kapsamlı Tüfe Göstergeleri) yer almaktadır.

Kaynak: TÜİK

17.05.2019

vergidosyasi.com

Kaynaklar:

(1) TCMB, “ÇEKİRDEK ENFLASYON TEKNİK KOMİTE ÇALIŞMA RAPORU”

(2) TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30852