Giriş

Katma Değer Vergisi Kanunun birinci maddesine göre, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV ye tabidir.

Teslim ve hizmetlerin tabi olduğu KDV oranları ise KDV Kanunun 28 inci maddesinin Bakanlar Kuruluna verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi (BKK) ve sonrasında gerek BKK gerekse Cumhurbaşkanı Kararları ile yapılan değişiklik ve ilaveler ile ekli listelerde yer almaktadır.

Anılan BKK uyarınca mal teslimleri ile hizmet ifalarına uygulanacak katma değer vergisi oranları;

a) Ekli listelerde yer alanlar hariç olmak üzere, vergiye tabi işlemler için, % 18

b) Ekli (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için, % 1

c) Ekli (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için, % 8

olarak tespit edilmiştir.

%1 ve %8 indirimli KDV oranına tabi ürün ve hizmetler I ve II sayılı listelerde sıralanmakla birlikte, bazı ürünlerin toptan veya perakende teslim veya satışlarında uygulanacak KDV oranları farklılaştırılmıştır. Bu durum uygulamada tereddütleri de beraberinde getirmektedir. Aşağıda toptan ve perakende satışı farklılaştırılan ürünlere yer verilecek, sonra perakende satış kavramı tanımlanacaktır. 

Hangi Ürünlerin Toptan ve Perakende Satışları Farklı KDV Oranlarına Tabidir?

Toptan ve perakende satışlarda KDV oranları farklılaştırılan ürün teslimleri 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi (BKK) ile belirlenmiştir. Bakanlar Kurulu Kararının 3 üncü maddesine göre (I) sayılı listenin

• 2/a sırasında yer alan ürünlerin perakende safhadaki teslimlerinde bu maddenin (a) bendinde öngörülen vergi oranı,
• 1, 2/b ve 3 üncü sıralarında yer alan ürünlerin perakende safhadaki teslimlerinde ise (c) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.

Yukarıdaki düzenlemeye göre;

• I sayılı listenin 2/a sırasında yer alan
  • “2- a) Mazı, palamut, kendir tohumu, kanola (kolza), kitre, “ ürünlerinin toptan satışında KDV oranı %1, perakende satışında KDV oranı %18 olarak uygulanacaktır.
• I sayılı listenin 1 inci sırasında yer alan:
  • “1- Kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı, ceviz, fındık, antep fıstığı, çam fıstığı, yer fıstığı, kestane, leblebi, ayçiçeği çekirdeği, kabak çekirdeği,” ürünlerinin toptan tesliminde KDV oranı %1, perakende teslimlerinde KDV oranı %8 olarak uygulanacaktır.
• I sayılı listenin 2/b sırasında yer alan;
  • “b) Meyan kökü, meyan balı, meyan hülasası, çöven, sumak yaprağı, defne yaprağı, ıhlamur, kekik, adaçayı, mahlep, kimyon, susam, anason, haşhaş tohumu, rezene tohumu, süpürge teli ve tohumu ile bunlardan mamul süpürgeler, kapari (kebere), harnup (keçiboynuzu), harnup çekirdeği, zerdali çekirdeği, kayısı çekirdeği, kişniş, acıbadem, kuzu göbeği mantar, şeker pancarı,” ürünlerinin toptan tesliminde KDV oranı %1, perakende teslimlerinde KDV oranı %8 olarak uygulanacaktır.
• I saylılı listenin 3 üncü sırasında yer alan:
  • “3- Buğday, bulgur,  arpa, mısır, yulaf, çavdar, darı, çeltik, pirinç , soya, kuru fasulye, kuru barbunya, kuru bakla, nohut, mercimek, patates, kuru soğan, sarımsak, zeytin, zeytinyağı, küçük ve büyükbaş hayvanlar (arılar dahil) , 20/12/2010 tarihli ve 2010/1180 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 2 no.lu faslında yer alan mallar (02.07 pozisyonu ve 0209.90.00.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyon numarasında yer alan mallar hariç)” ürünlerinin toptan tesliminde KDV oranı %1, perakende teslimlerinde KDV oranı %8 olarak uygulanacaktır. Burada tek tek sayılan ürünler yanında Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 2 no.lu faslına atıfta bulunulmuştur. Fasıl iki ETLER ve YENİLEN SAKATAT’ları kapsamakta olup. Faslın tam metnine ulaşmak için TIKLAYINIZ.

Hangi Teslimler Perakende, Hangi Teslimler Toptan Satış Olarak Değerlendirilecektir?

KDV oran uygulaması açısından toptan ve perakende satışların önem kazanması ile birlikte, perakende satış veya teslim kavramı önem kazanmıştır. Peki, perakende satış nedir?

Perakende Satışın Tanımı : 2007/13033 sayılı Kararnamenin 1 inci maddesinin dördüncü fıkrasına göre, perakende safhadaki teslimden maksat; teslimi yapılan ürünlerin aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar ile işletmelerinde kullanacak olanlar dışındakilere satılmasıdır. Ürünleri, aynen ya da işlendikten sonra satanlar ile işletmesinde kullanacak olanların gerçek usulde KDV mükellefi olmamaları halinde bunlara yapılan teslimler de perakende teslim sayılır. Bunlar dışındakilere yapılan satışlar ise toptan satış olarak değerlendirilecektir.

KDV uygulaması bakımından toptan satış, perakende satış ayrımı alımın büyük miktarlı olmasına göre değil, alıcının vergisel pozisyonuna, gerçek usulde KDV mükellefi olup olmamasına göre yapılmış teknik bir nitelik arz etmektedir.

Örneğin, et satışı ile uğraşan işletmenin, etleri tekrar satmak üzere alan markete satması, eti alarak işleyip yemek halinde müşterilerine satan gerçek usul kdv mükellefi lokantaya satması durumunda toptan et teslimi söz konusu olacak ve kdv oranı %1 olarak uygulanacaktır. Ancak, nihai tüketici konumundakilere, vergiden muaf esnafa ve benzeri kişilere yapılan satışta ise KDV oranı %8 olarak uygulanacaktır. Aynı durum, Kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı, ceviz, fındık, antep fıstığı gibi kuruyemişlerin tesliminde de geçerli olacaktır.

19.08.2019

Hasan AYKIN

vergidosyasi.com

Not: Tüm hakları yazarına aittir. vergidosyasi.com sitesindeki aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir. Aynen yayımlanamaz.