Bağımsız denetçilerin sorumluluğuna ilişkin düzenlemeler, 660 sayılı KHK ve Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiştir.

660 sayılı Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname‘nin 24 üncü maddesi “Denetimden doğan sorumluluk” başlığını taşımakta olup madde metni aşağıdaki gibidir:

“Denetimden doğan sorumluluk
MADDE 24 ‒ (1) Bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler; denetledikleri finansal tablo, bilgi ve raporlara ilişkin olarak hazırladıkları bağımsız denetim raporlarının denetim standartlarına aykırı olması ile bu raporlardaki yanlış, eksik ve yanıltıcı bilgi ve kanaatler nedeniyle doğabilecek zararlardan hukuken sorumludurlar. Bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler, verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla genel şartları Hazine Müsteşarlığınca belirlenen sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Hazine Müsteşarlığının görüşü alınarak Kurulca belirlenir.”

Türk Ticaret Kanununun 404’üncü maddesinde “Denetçilerin sır saklamadan doğan sorumluluğu”; 554 üncü maddesinde ise “Denetçinin sorumluluğu” düzenlenmiştir. Madde metni aşağıdaki gibidir:

G) Denetçilerin sır saklamadan doğan sorumluluğu 

MADDE 404- (1) (Değişik birinci cümle: 26/6/2012-6335/21 md.) Denetçi ve özel denetçi, bunların yardımcıları ile denetleme yapmasına yardımcı olan temsilcileri, denetimi dürüst ve tarafsız bir şekilde yapmak ve sır saklamakla yükümlüdür. Faaliyetleri sırasında öğrendikleri, denetleme ile ilgili olan iş ve işletme sırlarını izinsiz olarak kullanamazlar. Kasten veya ihmal ile yükümlerini ihlal edenler şirkete ve zarar verdikleri takdirde bağlı şirketlere karşı sorumludurlar. Zarar veren kişi birden fazla ise sorumluluk müteselsildir. 

(2) Birinci fıkrada öngörülen yükümün yerine getirilmesinde ihmali bulunan kişiler hakkında, verdikleri zarar sebebiyle, her bir denetim için yüzbin Türk Lirasına, pay senetleri borsada işlem gören anonim şirketlerde ise üçyüzbin Türk Lirasına kadar tazminata hükmedilebilir. İhmalleriyle zarara sebebiyet veren kişilere ilişkin bu sınırlama denetime birden çok kişinin katılmış veya birden çok sorumluluk doğurucu eylemin gerçekleştirilmiş olması hâlinde uygulandığı gibi, katılanlardan bazılarının kasıtlı hareket etmiş olmaları durumunda da geçerlidir. 

(3) Denetçinin bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bir sermaye şirketi olması
hâlinde sır saklama yükümü bu kurumun yönetim kurulunu ve üyelerini ve çalışanlarını da kapsar.

(4) Bu hükümlerden doğan tazmin yükümü sözleşme ile ne kaldırılabilir ne de daraltılabilir. 

(5) Denetçinin bu maddeden doğan sorumluluğuna ilişkin istemler rapor tarihinden başlayarak beş yılda zamanaşımına uğrar. Ancak, fiil suç oluşturup da Türk Ceza Kanununa göre süresi daha uzun dava zamanaşımına tabi bulunuyorsa, tazminat davasına da o zamanaşımı uygulanır. 

(6) Ceza mevzuatının, suç ihbarına ilişkin hükümleri saklıdır.”

“VI – Denetçinin sorumluluğu

MADDE 554- (Değişik: 26/6/2012-6335/29 md.) (1) Şirketin ve şirketler topluluğunun yılsonu ve konsolide finansal tablolarını, raporlarını, hesaplarını denetleyen denetçi ve özel denetçiler; kanuni görevlerinin yerine getirilmesinde kusurlu hareket ettikleri takdirde, hem şirkete hem de pay sahipleri ile şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarar dolayısıyla sorumludur. 

Şirketin ve şirketler topluluğunun yılsonu konsolide finansal tablolarını, raporlarını, hesaplarını denetleyen denetçi ve özel denetçiler; kanuni görevlerinin yerine getirilmesinde kusurlu hareket ettikleri takdirde, hem şirkete hem de pay sahipleri ile şirket alacaklarına karşı verdikleri zarar dolayısıyla sorumludur. (1)

Sorumluluk kusur sorumluluğudur. Denetçi bu sorumluluktan kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini ispatlaması ile sorumluluktan kurutulması mümkündür. Bunu ispat edemez ise sorumlu olacaktır. Sorumluluğun bir üst sınırı yoktur. (2)

Denetçi ve bunların yardımcıları ile denetleme yapmasına yardımcı olan temsilcileri, denetimi dürüst ve tarafsız şekilde yapmak ve sır saklamakla yükümlüdür. (k)asten veya ihmal ile yükümlülüklerini ihlal edenler şirkete ve zarar verdikleri takdirde bağlı şirkete karşı sorumludurlar. Bu yükümlerin yerine getirilmesinde ihmali olan kişiler hakkında verdikleri zarar sebebiyle tazminata hükmedilir. (3)

13.11.2019 

vergidosyasi.com

Dipnotlar:

1- Orhan ÇELİK, Denetçinin Sorumluluğu, PPT sunumu

2- Orhan ÇELİK, Denetçinin Sorumluluğu, PPT sunumu

3- Orhan ÇELİK, Denetçinin Sorumluluğu, PPT sunumu