Vergiye uyum olarak da ifade edilebilecek olan vergi uyumu; (tax compliance/taxpayer compliance) kavramı vergisel yükümlülüklerin vergi kanunlarına ve ilgili diğer mevzuata uygun bir şekilde, gerçek duruma uygun, doğru ve zamanında yerine getirilmesini ifade eder.(1)

Vergi uyumu mükelleflerin gönüllü şekilde gerçekleştirdiği vergiye gönüllü uyum (volunturaly) şeklinde olabileceği gibi vergi denetimleri, cezalandırma tedbirleri gibi ile zorla uyum (coercive) şeklinde de olabilir.

Vergi yükümlüleri vergiyi içsel bir motivasyon göstererek gönüllü olarak ya öder ya da ödemedikleri vergileri cezalarıyla birlikte öder. (2)

Vergi uyumunu açıklamada klasik model ve sosyo-psikolojik model olmak üzere iki temel model kullanılmaktadır.(3)

Vergi Etiği, Vergiye Uyumu Açıklayan Teoriler, Vergi Uyumunu Etkileyen Unsurlar

12.04.2020

Hasan AYKIN

vergiyedair.com

Kaynaklar:

(1) Cullis, J. ve Lewis, A. (1997), “Why People Pay Taxes: From a Conventional Economic Model to a Model of Social Convention”, Journal of Economic Psychology 18, 305-321., s. 310.

(2)  Kirchler, E. ve Wahl, I. (2010), “Tax Compliance Inventory: TAX-I Voluntary Tax Compliance, Enforced Tax Compliance, Tax Avoidance, and Tax Evasion”, J Econ Psychol. June, 31(3), 1-21, s. 1.

(3) İsmail Kitapcı,  “Vergiye Psikolojik Bir Bakış: Gelir İdaresi Başkanlığı Tarafından Yayınlanan Vergi Afişlerinin Vergi Psikolojisi Açısından Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralk 2017; 173: 439-466, s. 442.