Gelir Vergisi Kanununun 28 inci maddesinin 2 nci bendinde, resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paraların gelir vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır.
Mezkur 28 inci madde metni aşağıdaki gibidir:
“Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde
Madde 28
Tahsil ve tatbikat giderleri karşılığı olarak yapılan aşağıda yazılı ödemeler Gelir Vergisi’nden istisna edilmiştir:
- Resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına yabancı memleketlerde tahsilde veya stajda bulunan öğrenci ve memurlara gider karşılığı olarak verilen paralar (özel müesseseler tarafından yapılan ödemeler, benzeri devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktardan fazla olduğu takdirde, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.) (Asli görev veya memuriyet dolayısiyle alınan ücretler bu istisnaya dahil değildir);
- Resmî ve özel müesseselere ve şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paralar;
- Öğrencilere tatbikat dolayısıyla öğretim müesseseleri veya tahsil masrafları deruhte edenler tarafından verilen paralar.”
Söz konusu kanuni düzenlemeye ilişkin olarak 128 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin “Ücretler” başlıklı (V) inci bölümünün “Evvelce Yapılan veya Gelecekte Yapılacak Hizmetler Karşılığında Yapılan Ödemeler”in yer aldığı (c) bendinde konuya ilişkin aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır:
“…
c) Evvelce, Yapılan veya Gelecekte Yapılacak Hizmetler Karşılığında Yapılan Ödemeler :
Gelir Vergisi Kanununun 2361 sayılı Kanunla değişik 61 nci maddesinin üçüncü fıkrasının 2 numaralı bendinde, “Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler”in ücret sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Bu hüküm uyarınca, hizmet erbabına evvelce yapılan veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığı verilen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler ücret olarak vergiye tabi tutulacaktır.
Ancak, Gelir Vergisi Kanununun 28 nci maddesinin 1 ve 2 numaralı bentleri uyarınca, bu bentlerde yazılı şartla vergiden müstesna tutulan tahsil ve tatbikat ödemeleri ve bu meyanda burslar; gelecekte yapılacak hizmetler karşılığını teşkil eden ücret ödemesi sayılmakla birlikte, sözkonusu istisna hükmü gereğince Gelir Vergisine tabi tutulmayacaktır.”
Bursların ücret geliri kapsamında değerlendirilmeyip alan açısından stopaja tabi tutulmaması yanında, işletmelerin bu ödemeleri gider yazıp yazamayacakları da önem taşımaktadır. İdare bu konuyu özelgelerle aşağıdaki şekilde yönlendirmektedir:
Ticari kazanç sahibi gelir vergisi mükellefleri açısından bursların gider yazılması için aranan şartlar:
“a) Öğrencilerin Türkiye’de tahsilde bulunması,
b) Yapılan ödemenin yeme ve yatma giderleri ile tahsil giderlerinin karşılanması amacına yönelik bulunması,
c) Ödemenin bizzat öğrencilere yapılması,
d) Şirketiniz ile öğrenciler arasında işçi-işveren (hizmet) ilişkisi bulunmaması,
halinde gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.”[1]
Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından verilecek bursların kurumlaR vergisi matrahından indirilebilmesi için aranan şartlar:
“Buna göre, verilecek bursların;
– İşle ilgili olması
– Burs verilen kişilerin okulu bitirdikten sonra işletmede hizmet yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösteren bir sözleşme düzenlenmesi ve durumun herhangi bir inceleme anında denetim elemanına ispatlanması,
– Burs verilecek kişilerin, Türkiye’nin her tarafında eğitim gören öğrencilerin katılabileceği bir yarışma sınavı sonunda başarılı olması,
– Verilecek burs miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması,
halinde kurum kazancının tespitinde gider olarak hasılattan indirilebilecektir.”[2]
Kanun Metni
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu
Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde Madde 28 Tahsil ve tatbikat giderleri karşılığı olarak yapılan aşağıda yazılı ödemeler Gelir Vergisi’nden istisna edilmiştir: 1. Resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına yabancı memleketlerde tahsilde veya stajda bulunan öğrenci ve memurlara gider karşılığı olarak verilen paralar (özel müesseseler tarafından yapılan ödemeler, benzeri devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktardan fazla olduğu takdirde, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.) (Asli görev veya memuriyet dolayısiyle alınan ücretler bu istisnaya dahil değildir); 2. Resmî ve özel müesseselere ve şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paralar; 3. Öğrencilere tatbikat dolayısıyla öğretim müesseseleri veya tahsil masrafları deruhte edenler tarafından verilen paralar.
|
İlgili Özelge metni:
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI Gelir İdaresi Başkanlığı SAYI: B.07.1.GİB.0.03.43/4310- 11/038588 KONU : 23.05.2006 ………………………………………… İlgi: 0l/l 1/2005 tarihli dilekçeniz. Dilekçede, şirketinizde çalışan personelin üniversitede okuyan çocuklarına verilmesi planlanan öğrenim bursu desteğinin kurumlar vergisi matrahından gider olarak indirilip indirilemeyeceği konusunda Başkanlığımız görüşü istenilmiştir. A) GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61’inci maddesinde, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez…” hükmü yer almış, 62 nci maddesinde ise “İş verenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir…” denilmiş ve aynı Kanunun 94 üncü maddesinde tevkifat yapmak zorunda olan mükellefler sayılmış, bu maddenin birinci fıkrasının 1 numaralı bendinde de “Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre” vergi tevkifatı yapılacağı belirtilmiştir. Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 28 inci maddesinin 2 nci bendinde, resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paraların gelir vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır. Bu hükme göre, şirketinizde çalışan personelin üniversitede okuyan çocuklarına verilen bursların; a) Öğrencilerin Türkiye’de tahsilde bulunması, b) Yapılan ödemenin yeme ve yatma giderleri ile tahsil giderlerinin karşılanması c) Ödemenin bizzat öğrencilere yapılması, d) Şirketiniz ile öğrenciler arasında işçi-işveren (hizmet) ilişkisi bulunmaması, halinde gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir. B) KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN: Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinde, kurumlar vergisinin, Kanunun 1 inci maddesinde yazılı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safı kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safı kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin kurum kazancının tespitinde gider olarak indirileceği hükme bağlanmış, aynı Kanununun 28 inci maddesinde ise, tahsil ve tatbikat giderleri karşılığı olarak resmî ve özel müesseselere ve şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paralar ile öğrencilere tatbikat dolayısıyla öğretim müesseseleri veya tahsil masrafları deruhte edenler tarafından verilen paraların gelir vergisinden istisna edileceği belirtilmiştir. Buna göre, verilecek bursların; – İşle ilgili olması – Burs verilen kişilerin okulu bitirdikten sonra işletmede hizmet yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösteren bir sözleşme düzenlenmesi ve durumun herhangi bir inceleme anında denetim elemanına ispatlanması, – Burs verilecek kişilerin, Türkiye’nin her tarafında eğitim gören öğrencilerin katılabileceği bir yarışma sınavı sonunda başarılı olması, – Verilecek burs miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması, halinde kurum kazancının tespitinde gider olarak hasılattan indirilebilecektir. Bilgi edinilmesini rica ederim.
Başkan a.
|
[1] Gelir İdaresi Başkanlığının 23.05.2006 tarih ve B.07.1.GİB.0.03.43/4310- 11/038588 sayılı özelgesi.
[2] Gelir İdaresi Başkanlığının 23.05.2006 tarih ve B.07.1.GİB.0.03.43/4310- 11/038588 sayılı özelgesi.
Categories: GELİR VERGİSİ, GENEL