BÜYÜK MÜKELLEF SINIFLANDIRMASI

Mükelleflerin büyüklükleri itibariyle sınıflandırılması, vergilemeye ilişkin risklerin etkin yönetilmesi ve denetim kapasitesinin optimal kullanımı açısından önem arz etmektedir. Bu nedenledir ki, 1980’lerin başından itibaren pek çok ülkede büyük mükellef (large taxpayer) tanımlaması yapılmaya başlanmıştır.

Türkiye’de farklı amaçlarla yapılan üç farklı büyük mükellef tanımlamasından bahsetmek mümkündür. Bunlar:

• Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının mükellefi olma açısından büyük mükellefiyet,
• Vergi incelemeleri açısından büyük ölçekli mükellefiyet,
• Hızlandırılmış iade sisteminden yararlanma açısından büyük mükellefiyet.

(BÜYÜK MÜKELLEF TANIMLAMASINA İLİŞKİN AYRINTILI MAKALE İÇİN TIKLAYINIZ.

VERGİ İNCELEMESİ AÇISINDAN BÜYÜK MÜKELLEFLER

Vergi incelemesi açısından mükelleflerin büyüklüklerine göre sınıflandırılmasına ilişkin ilkelere Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 24 üncü maddesinde yer verilmiştir. Söz konusu Yönetmelikte sadece birinci sınıf tüccarların sınıflara ayrılması ilkesi benimsenmiştir. Buna göre vergi incelemesi açısından büyük mükelleflere ilişkin kriterler aşağıdaki gibidir:

BÜYÜK MÜKELLEF OLMAK VERGİ İNCELEMESİ RİSKİNİ ARTIRIYOR MU?

Büyük mükellef olmanın vergi incelemesine alınma riskini önemli ölçüde artırdığı aşağıdaki tablodan açıkça görülmektedir.

Yıllar İtibariyle Büyük Mükellef Sayıları ve İnceleme Oranları

Kaynak: Vergi Denetim Kurulu 2014 Yılı Faaliyet Raporu, s. 39. (Not: 2015 Yılı Faaliyet Raporunda söz konusu verilere yer verilmemiştir.)

Vergi incelemesi açısından büyük mükellef tanımı içinde yer almanın daha yüksek oranda incelenme ihtimali/riski ile karşı karşıya kalmaya neden olduğu anlaşılmaktadır. Tüm mükellefler için 2014 yılında inceleme oranının %2.24 olduğu durumda, büyük mükellefler için incelenme oranı 5 kattan daha yüksek bir oranda %11,62 olarak gerçekleşmiştir.

*(Yönetmelikteki “Bilançolarında yer alan rakamlardan net satışları” ibaresi, net satışların bilanço değil gelir tablosunda yer alan bir kalem olması nedeniyle hatalıdır. Meram anlaşılmakla birlikte, düzeltilmesinde fayda vardır.)