Dr. Hasan AYKIN
Not: 02 Şubat 2018 tarihinde Meclise Sevk Edilen Torba Yasa Tasarısının 17-21 maddeleri ile elektrik motorlu taşıtlar için de motorlu taşıtlar vergisi uygulaması öngörülmüştür. Konuya ilişkin Yazı için TIKLAYINIZ.
1.GİRİŞ
Akaryakıt fiyatlarındaki artışlar, elektrikli araç kullanım alternatiflerini gündeme getirdi. Tüm dünyada elektrikli kara taşıtı kullanımı hızla yaygınlaşıyor. Elektrikli taşıtlar arasında motosikletler başı çekiyor. Ancak önümüzdeki dönemde elektrikli otomobil sayısında da gözle görülür bir artış beklenmekte. Peki bu araçlar üzerinden özel tüketim vergisi (ÖTV) ve motorlu taşıtlar vergisi (MTV) alınıyor mu?
2.ELEKTRİKLİ MOTOKSİT VE OTOMOBİLDE ÖTV VAR MTV YOK
2.1. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ORANLARI
Özel Tüketim Vergisi Kanunu II Sayılı Listeye göre elektrikli motosikletler (mopedler dahil) özel tüketim vergisini tabi. Akaryakıtla ve elektrikle çalışan motosikletler (mopedler dahil) ÖTV oranları ise aşağıdaki gibi:
Akaryakıtla çalışanlar:
| Motor silindir hacmi 250 cm³’ü geçmeyenler | 8 |
| Motor silindir hacmi 250 cm³’ü geçenler | 37 |
Elektrikle çalışanlar:
| Sadece elektrik motorlu olanlar Motor gücü 20 kW’ı geçmeyenler Motor gücü 20 kW’ı geçenler |
3 |
25.11.2016 tarihinden itibaren geçerli II Sayılı ÖTV Listesinin tamamı için TIKLAYINIZ
Görüldüğü gibi motosikletler üzerinden alınan ÖTV açısından motor gücü düşük olanlar için kısmi bir avantaj sağlanmıştır. Tüketici tercihini yönlendirme etkisinin çok büyük olmadığı değerlendirilmektedir.
Sadece elektrik motoru olan otomobillerde ÖTV oranları, otomobilin kW olarak motor gücü esas alınarak belirlenmiş olup aşağıdaki gibidir.
| Sadece elektrik motorlu olanlar | |
| Motor gücü 85 kW ‘ı geçmeyenler | 3 |
| Motor gücü 85 kW’ı geçen fakat 120 kW’ı geçmeyenler | 7 |
| Motor gücü 120 kW’ı geçenler | 15 |
Elektrikli motoru da olan Hybrit (melez) otomobilleri de içerecek şekilde otomobile ilişkin ÖTV oranları ise aşağıdaki tabloda sunulmuştur:
| Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyenler |
60 |
| – ÖTV matrahı 40.000 TL’yi aşmayanlar için* |
45
|
| – ÖTV matrahı 40.000 TL’yi aşıp, 70.000 TL’yi aşmayanlar için* |
50
|
| Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 2000 cm3’ü geçmeyenler | |
| – ÖTV matrahı 100.000 TL’yi aşmayanlar için* |
100
|
| – Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 KW’ı geçip motor silindir hacmi 1800 cm3’ü geçmeyenler |
60 |
| — ÖTV matrahı 50.000 TL’yi aşmayanlar için* |
45
|
| — ÖTV matrahı 50.000 TL’yi aşıp, 80.000 TL’yi aşmayanlar için* |
50
|
| – Diğerleri |
110 |
| Motor silindir hacmi 2000 cm3’ü geçenler | |
| Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 100 KW’ı geçip motor silindir hacmi 2500 cm3’ü geçmeyenler |
110 |
| Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 100 KW’ı geçip motor silindir hacmi 2000 cm3 ila 2500 cm3 arasında olanlardan ÖTV matrahı 100.000 TL’yi aşmayanlar için* |
100
|
| Diğerleri |
160 |
| Sadece elektrik motorlu olanlar | |
| Motor gücü 85 kW ‘ı geçmeyenler |
3 |
| Motor gücü 85 kW’ı geçen fakat 120 kW’ı geçmeyenler |
7 |
| Motor gücü 120 kW’ı geçenler |
15 |
Hybrit otomobiller için de kısmi bir ÖTV avantajının bulunduğu görülmektedir.
Akaryakıt ile çalışan otomobiller için belirlenen ÖTV oranlarına göre elektrikli otomobiller üzeriniden alınan ÖTV’nin önemli bir fiyat avantajı sağlaması söz konusudur. Bunda elektrikli otomobil kullanımımın teşviki düşüncesinin etkili olduğu söylenebilir.
2.2. MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ
Motorlu taşıtların vergilendirilmesi 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununa göre yapılmaktadır. Kanun uyarınca otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerleri ile motosikletler Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı tarifeye göre vergilendirilmektedir. Tarifede yer alan rakamlar her yıl için güncellenmektedir. 2017 yılı için geçerli (I) sayılı tarife aşağıdaki gibidir.
2017 yılında tüm motorlu taşıtlar için geçerli rakamları görmek için TIKLAYIN
Yukarıdaki tarife cetvelinden görüldüğü üzere, tarifede vergileme ölçüleri aracın motor silindir hacmi ve yaşıdır. Elektrikli araçlar içten yanmalı motora sahip değildir ve silindir hacimleri yoktur. Bu nedenle elektrik motorlu araçlar tarifedeki ölçülere uymamakta olup MTV’ye tabi değillerdir. İdarenin görüşü de bu yöndedir. Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen konuya ilişkin 05/08/2015 tarih ve 97895701-170[3-2013/4.1.5.7233]-72679 sayılı özelgede aşağıdaki ifadelere yer verilmiştir:
“Diğer taraftan, anılan Kanunun 5 inci maddesinde yer alan (I) sayılı tarifeye göre motor silindir hacimleri 100 cm³ ve yukarısında olan motosikletler motorlu taşıtlar vergisine tabi tutulmaktadırlar.
Söz konusu taşıtların motor silindir hacimlerinin tespitine ilişkin olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınan 3/6/2008 tarihli ve 3104 sayılı yazıda, elektrikli motosikletlerin silindirlerinin bulunmadığı, güç kaynaklarının akü (batarya) olduğu belirtilmiştir.
Bu itibarla, 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda elektrik motorlu motosikletlerle ilgili bir tarife bulunmadığından, elektrik motorlu motosikletlerin motorlu taşıtlar vergisine tabi olması mümkün bulunmamaktadır.”
Hyrit otomobillerin MTV’sinde ise akaryakıtla çalışan otomobillere göre bir farklılık yoktur. Başka bir deyişle, ÖTV açısından hybrit otomobiller için söz konusu olan kısmi avantaj MTV açısından söz konusu değildir.
3.MTV’SİZ DÖNEM UZUN SÜRER Mİ?
Genel olarak otomobil başta olmak binek araçlara ilişkin vergiler diğer vergilere göre çok kolay yönetilirler. Çünkü vergi matrahı kolaylıkla belirlenir, sayı ve satış hacmi yüksektir, ikame edilmesi güçtür, kısa dönemde talep inelastiktir.[1] Bu yüzden gelir idareleri uzun süreli olarak bu vergilerden vazgeçmezler. Bu nedenle, elektrikli araçların yaygınlaşmaya başlaması ile birlikte bu araçların ilk önce ÖTV uygulamasında olduğu gibi motor gücü (kW) üzerinden MTV’ye tabi tutulması ve uzun vadede fosil yakıtları kullanan araçlara yakın oranlarda vergilendirilmesi beklenmelidir.
Yurtdışı örneklerde, ilk tescil aşamasında alınan vergilerde elektrikli taşıtlar üzerinden vergi alınmaması yoluna gidilmektedir.( Bu konuda Hollanda örneğine bakınız. ayrıca dünya otomobili nasıl vergiliyor yazımıza bakılabilir.)Yol vergisi (road tax) veya (motor vehicle tax) ve benzeri isimlerle elektrikli araçlardan da MTV benzeri vergiler alınmaktadır. Çünkü elektrikli araçlar da yolları kullanmakta, trafik sorununa neden olmaktadır. Bu tür negatif dışsallıkların, negatif dışsallığı oluşturana ödetilmesi çevreci vergilerde de geçerli bir kuraldır.
29.01.2017
Güncelleme 20.08.2017 (Hybrit otomobillere ilişkin ilaveler yapılmıştır.)
NOT: DİĞER ÜLKELERİN OTOMOBİL VERGİLEME KRİTERLERİ İÇİN AŞAĞIDAKİ YAZIMIZA BAKABİLİRSİNİZ:
DÜNYA OTOMOBİLİ NASIL VERGİLİYOR?
[1] Sijbren Cnossen, Principles and Design of Automotive Taxes, Presentation prepared for 12th Annual Asia-Pasific Tax Forum, New Delhi, India, 5-7 May 2015.
NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Ancak yazar adı belirtilmek ve aktif link verilmek suretiyle alıntı yapılabilir veya kullanılabilir.
Maalesef hayır. Engellilik oranı nedeniyle yararlanamıyorsunuz.
Merhaba kolay gelsin ben %70 raporluyum ötv’den yararlanmadan araç aldım. Acaba mtv insirimi olabiliyor mu ?