PDF Formatı

Ortakların şirketten borçlanması yasak mıdır? Ortaklar, pay sahipleri veya hissedarlar hangi şartlarda anonim veya limited şirkete borçlanabilir? Şartlara uymadan yapılan borçlanma yasağı kapsamındaki fiiller için öngörülen adli para cezası ne kadar? Şirketten borçlanma yasak iken, şirkete borç verme yasağı var mı? gibi sorulara aşağıdaki yazıda cevap aradık.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun (TTK) 358. maddesinde, anonim şirket pay sahipleri için şirkete borçlanma yasağı öngörülmüştür. İlgili madde uyarınca anonim şirket ortaklarının şirketten borçlanması belli şartlar altında yasaklanmıştır. Kanunun 644/1-b maddesinde yapılan atıf dolayısıyla söz konusu yasak aynı zamanda limited şirket ortakları hakkında da geçerlidir.

Dolayısıyla aşağıda şartlarını vereceğimiz ortakların, hissedarların veya pay sahiplerinin şirketten borçlanma yasağı hem anonim şirketler hem de limited şirketler için geçerlidir. 

Ortaklar hangi şartlarla şirketten borç alabilir?

Gerek anonim, gerekse limited şirket pay sahiplerinin, ortaklarının şirketten borçlanabilmesi tamamen yasaklanmamış, belli şartlara bağlanmıştır. Şirketten borçlanma yasağı bu şartları taşımayan borçlanma durumlarını kapsamaktadır. Bu şartlar TTK 358 inci maddede açıkça belirtilmiştir:

“II – Pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağı
MADDE 358- (Değişik: 26/6/2012-6335/15 md.)
(1) Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz.”

Yukarıdaki düzenleme uyarınca şirket pay sahipleri, hissedarlar veya diğer bir deyişle ortaklar şirketten borçlanabilmek için; 

1- Sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmiş olmalı,

2- Şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmalıdır.

Yukarıdaki iki şart birlikte mevcutsa şirket ortakları şirketten borçlanabilir. Aksi durumda pay sahiplerinin şirketten borçlanma yasağı ve bu yasağın müeyyidesi gündeme gelir.

Hüküm, pay oranı ne olursa olsun tüm ortaklar için geçerlidir. Söz konusu yasak, ortak olan müdürler hakkında da uygulanacaktır. Bunun yanında ilgili hüküm, sadece ortakların şirkete borçlanmasını düzenlemiştir. Dolayısıyla, ortakların şirketten alacaklı olduğu haller yasak kapsamı dışındadır. Şirketten borçlanmaya ilişkin yukarıdaki şartlar, TTK’da emredici nitelikte düzenlenmiştir. Dolayısıyla, şirket sözleşmesi veya genel kurul kararıyla bu şartlarda değişiklik yapılması, şartların ortadan kaldırılması veya etkisiz hale getirilmesi mümkün değildir (Yavuz, s.184,185).

Ortağın Şirketten Borçlanma Yasağına Uyulmamasının Cezası

TTK’nın 562/5-b maddesinde, Kanunun 358 inci maddesine aykırı olarak ortaklara borç verenlerin üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır.

Ceza, şirketten borçlanan ortaklar için değil; yukarıda belirtilen şartlar oluşmadan şirket ortaklarına borç veren yetkililer için geçerli olacaktır. Örneğin ortağa şartlara aykırı şekilde yönetim kurulu kararı ile borç verilmesi durumunda adli para cezasının muhatabı yönetim kurulu üyeleri olacaktır. Borç verme, genel müdür, şirket müdürü ve benzeri kişilerce gerçekleştirilmiş ise bu kez adli para cezasının muhatabı bu kişiler olacaktır.

Adli Para Cezası Nasıl Hesaplanır?

Peki pay sahiplerinin veya şirket ortaklarının şirkete borçlanmasının cezası nedir? Şirkete borçlanmanın ceza tutarı ne kadardır?

Şirket ortaklarının şirkete borçlanmalarının adli para ceza tutarını hesaplamak için Türk Ceza Kanununa müracaat etmek gerekir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 52 nci maddesinde adli para cezası, 5 günden az ve Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde 730 günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanan meblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesi olarak tarif edilmiştir. Anılan madde uyarınca adli para cezası kişinin ekonomik durumu ve diğer şahsi halleri dikkate alınarak gün başına 20 ve en fazla 100 TL olarak uygulanacaktır.

Yukarıdaki düzenlemeler birlikte dikkate alındığında şirkete borçlanma yasağına aykırı olarak ortaklara borç verenler en az (20 x 300)=6.000 TL ve en fazla da (100 x 730)=73.000 TL olmak üzere adli para cezasıyla tecziye edilebilecektir.

22.08.2019

Dr. Hasan AYKIN

vergidosyasi.com 

Not: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergidosyasi.com sitesindeki aktif linkine yer verilerek kısmi alıntı yapılabilir. AYNEN YAYIMLANAMAZ: