Gelir Vergisi Kanununa göre serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır. Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar ise serbest meslek kazancıdır.

GVK’nın 67 nci maddesine göre; serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.

Peki serbest meslek faaliyeti yürüten serbest meslek mensupları binek otomobillerinin giderlerini, serbest meslek kazançlarından indirebilirler mi? Bunun için GVK 67 inci maddenin 4 numaralı bent düzenlemesine bakmak gerekir.

Mezkur maddenin 4 numaralı bendinde; mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların (amortismana tabi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde aynı Kanun’un 328’inci maddesine göre hesaplanacak zararlar dahil), aynı maddenin 5 numaralı bendinde ise; kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderlerinin serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirileceği hükme bağlanmıştır.

Binek otomobilin amortisman ve diğer giderlerinin kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için aracın envantere kaydı gerekir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 210 uncu maddesinde serbest meslek kazanç defteri tutanların amortisman kayıtlarına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Maddede;

“Serbest meslek erbabı bir (Kazanç defteri) tutarlar. Bu defterin bir tarafına giderler, diğer tarafına da hasılat kaydolunur. Defterin gider tarafına, yapılan giderlerin nev’i ile yapıldığı tarih ve hasılat tarafına ise ücretin alındığı tarih ve miktarı ile kimden alındığı yazılır…”denilmekte olup, 211 inci maddesinde; “Serbest meslek erbabı, işlerinde bir yıldan fazla kullandıkları ve amortismana tabi tuttukları tesisat ve demirbaş eşyanın kıymetleri ile amortismanlarını 189 uncu maddede yazılı şekilde tutulan “Amortisman kayıtlarında” gösterirler.” hükmü yer almaktadır.

VUK’un 189 uncu maddesinde de; “Üzerinden amortisman yapılan kıymetler ve bunların amortismanları aşağıda yazılı şekillerden herhangi biri ile gösterilir:

1. Envanter defterinin ayrı bir yerinde;

2. Özel bir amortisman defterinde;

3. Amortisman listelerinde.

Amortisman kayıtları, amortismana başlandığı tarihten itibaren her yılın amortismanı ayrı ayrı gösterilmek şartıyla birbirine bağlanır. İşletmeye yeniden giren iktisadi kıymetlerle bunların amortismanlarının evvelki yıllara ait kayıtlarda devam ettirilmesi caizdir.

Amortisman defteri veya listelerinin kayıtları envanter kaydı hükmündendir. Yukarıdaki esaslara göre kayıtlarda gösterilen iktisadi kıymetlere ait değerler envanter defterine toplu olarak geçirilebilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Bu düzenlemelere göre, serbest meslek erbabının binek otomobilin amortismanlarını ve akaryakıt, bakım, sigorta ve benzeri giderlerini kazancından indirebilmesi için binek otomobilini yukarıda belirtilen şekillerde envantere kaydetmesi gerekmektedir.

Binek otomobilde amortisman ayırmada VUK 320. madde hükmüne bakmak gerekir. Maddeye göre; “…Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir.” hükmü mevcuttur.

Buna göre, serbest meslek erbabı, envantere dahil olan binek otomobillerinin giderlerini ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlarını gider olarak hasılattan indirebileceklerdir. Bu nevi giderlerin hasılattan indirilebilmesi için söz konusu binek otomobillerin envantere dahil edilmesi şarttır.

Serbest meslek erbabı amortismanlarının yanı sıra bu araçların akaryakıt, bakım, onarım ve sigorta gibi giderlerini hasılatlarından gider olarak indirebileceklerdir. Ancak bunların gider olarak indirilmesinde 01.01.2020 tarihinden itibaren geçerli olan %70’lik sınır dikkate alınacaktır. Bu giderlerin sadece %70’i gider olarak dikkate alınacak, bu giderlerin KDV’sinin de ancak %70’i indirilecek KDV olarak hesaplamaya dahil edilecektir.

Binek otomobil giderleri için getirilen %70 sınırının uygulamasına ilişkin muhasebe kayıt usulü ile ilgili olarak TIKLAYINIZ.

25.06.2020

vergidosyasi.com