Laffer Eğrisi Nedir: Laffer Eğrisi, vergi gelirleri ile vergi oranı arasındaki ilişkiyi göstermek için kullanılan bir eğridir.

Laffer eğrisi dinamik puanlama modelinin görsel bir şeklidir. Ronald Reagan’a danışmanlık yapmış olan ekonomist Art Laffer’in adını almış olan Laffer eğrisi, vergi oranlarında meydana gelen bir değişikliğin vergilendirilebilir gelirleri etkileyeceğini belirtmiştir. (Mitchell)

Laffer Eğrisine göre, vergi oranı sıfır olduğunda vergi toplanmayacaktır. Vergi oranı yüzde 100 olduğunda ise bütün kazancını vergi olarak verecek olan kişiler üretim yapmayacak dolayısıyla vergi doğuracak faaliyetler söz konusu olmayacağı için vergi toplamı yine sıfır olarak gerçekleşecektir.

Laffer eğrisi, belli bir vergi oranına (Laffer bunu %50 olarak ifade etmektedir.) ulaşıncaya kadar vergi oranı artışları toplam vergi gelirini artıracaktır. Ancak vergi oranı belli bir eşiği aştığı takdirde vergi oranı artışına rağmen vergi gelirleri azalacaktır.  Laffer eğrisi ve arkasındaki düşünce optimal vergileme ve verginin sınırları konusuna da işaret etmektedir.

Arz yanlı iktisat görüşüne sahip olan ABD’li iktisatçı Arthur Laffer, vergi oranlarını düşürmenin istihdam artışına yol açarak milli geliri artıracağını, vergi gelirlerini artıracağını ve böylece bütçe açıklarını da azaltacağını ileri sürmektedir.

Mahfi Eğilmez arz yönlü iktisadın Laffer Eğrisi ile ortaya sürdüğü vergi politika önerilerini itirazı vardır. Mahfi Eğilmez’den dinleyelim: “Arz yönlü ekonominin özellikle vergiyle ilgili önermeleri ABD’de Reagan, İngiltere’de Thatcher ve Türkiye’de Özal zamanında uygulanmış, fakat iddia edildiği gibi vergi oranı indirimleri vergi tahsilâtını artırmamıştır. Hatta Türkiye’deki uygulamada 1980’erin ortasında gelir vergisi oranlarında iki yıl üst üste yapılan indirimlerin gelir vergisi gelirlerini artırması bir yana, düşen vergi gelirleri miktarının eski düzeyine gelmesi 14 yıl sürmüştür. Bunun nedenleri üzerine yapılan çalışmalar vergi oranlarının Laffer’in iddia ettiği kadar yüksek olmadığı ya da durumun bir çan eğrisi ile temsil edilmesinin yanlış olduğu yolunda sonuçlara ulaşmıştır.”

Laffer eğrisi ile ifade edilen vergi oranları ile vergi hasılatı arasındaki ilişkinin İbni Haldun tarafından Mukaddime isimli eserinde yer aldığı görüşünden hareketle, Laffer Eğrisi, İbni Haldun Eğrisi (Ibn Khaldun Curve) olarak da isimlendirilmektedir. Hatta Haldun-Laffer Eğrisi isimlendirmeleri de söz konusu olmaktadır. (Aktan)

Arthur Laffer’in dönemin Amerikan Başkanına açıklama yaparken kullandığı kağıt mendil üzerine çizdiği grafik aşağıdaki gibidir. Söz konusu mendil Amerikan Tarihi Müzesinde bulunmaktadır.

Laffer eğrisinin daha kapsamlı gösterimi ise aşağıdaki gibidir:

27.04.2020

Dr. Hasan AYKIN

vergidosyasi.com

Kaynaklar:

Daniel J. MITCHELL, “Laffer Eğrisi Doğrultusunda Vergi Oranları, Vergilendirilebilir Gelir ve Vergi Gelirleri Arasındaki İlişkinin Anlaşılması”, Çeviren: Sinan ÇUKURÇAYIR, Maliye Dergisi y Sayı 161y Temmuz -Aralık 2011

Mahfi EĞİLMEZ, Arz Yönlü Ekonomi ve Laffer Eğrisi, 9.9.2016, Kendime Yazılar, http://www.mahfiegilmez.com/2016/09/arz-yonlu-ekonomi-ve-laffer-egrisi.html

Coşkun Can AKTAN, Arz Yönlü İktisat Teorisi ve Haldun-Laffer Etkisi, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 1, No 2, 2009 ISSN: 1309-8020 (Online)