Mali anestezi; kişi ve kurumların tam olarak farkına varmadan vergi veya benzeri bir yükümlülüğü ödemeleri halidir (1). Ya da bir başka ifadeyle, kişi ve kurumların ödeyecekleri verginin varlığını tam olarak anlamalarının önlenmesi haldir.

Mali anestezi genel olarak dolaylı vergilerde geçerlidir. Fiyata dâhil olarak uygulanan katma değer vergisi (KDV) bu tür mali anestezi konusu olan vergilerin tipik örneğidir. 50 TL’ye bir gömlek aldığımızda kasaya 50 TL öder çıkarız. Bunun içinde yüzde 18 oranında KDV olduğunu, gömleğin fiyatının aslında 42,37 TL olduğunu, 7,63 TL’sinin KDV olduğunu fark etmeyiz. Çünkü burada vergi, fiyatın içine gizlenmiştir. Bu uygulama mali anestezinin örneğidir.

“Vergileme sanatı, kazı bağırtmadan, ondan mümkün olduğu kadar fazla tüy almaktır.” sözünün sahibi ünlü Fransız Maliye Bakanı da aslında Mali Anesteziye vurgu yapar.

Sigara için ödenen paranın ortalama %83’ü vergidir. Arabanıza aldığınız akaryakıtta ÖTV, KDV derken kabaca %60 civarında vergi ödersiniz.

Bir cep telefonu alırken;
%10 TRT Bandrolü  (Bu tutar önce ÖTV’nin; sonra da ÖTV ile birlikte KDV’nin matrahına ekleniyor) (Oran son dönemde %6’dan %10’a yükseltildi. Fark eden oldu mu? )
%25 Özel Tüketim Vergisi
%18 Katma Değer Vergisi
olmak üzere, 1000 tl gümrük girişi olan bir telefona 623 tl vergi ödersiniz. Bu rakam, telefonun gümrük giriş fiyatına göre %62,3, nihai satış fiyatına göre %38,4 oranında vergi yükü demektir.

Sinemaya girersiniz biletinizde KDV yanında pek çok kişinin haberdar bile olmadığı eğlence vergisi ödenir.

Elektrik faturasında KDV, enerji fonu, TRT payı, Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi var. Hiç farkına varmadan öder gideriz. Gerçi bu ara şirketler faturada vergi miktarını ayrıca gösterme yönünde çabalara başladılar, ama çoğu kişi pek farkında değil.

Yukarıdaki örnekler, dolaylı vergilerde mali anestezinin büyük oranda işlediğini gösteriyor.

Kaynaklar:

(1) http://www.mahfiegilmez.com/p/ekonomi-sozlugu.html

(2) Hasan AYKIN, Verileme Sanatı, Mali Anestezi ve MTV Artışı Üzerine, https://vergidosyasi.com/2017/10/03/vergileme-sanati-mali-anestezi-ve-mtv-artisi-uzerine/