Dinlenilme ve savunma hakkı, ilgilisi üzerinde sonuç doğuracak bir işlemin tamamlanmasından önce kişinin her türlü bilgi ve belgeyi sunabilmesine ve bu husustaki görüşlerini aktarabilmesine imkân tanıyan, böylece işlem tamamlanmadan önce ilgilisinin katılımını garanti altına alan ilkelerdir.

Anılan ilkeler,

• İşlemin tesis edilmesi sırasında doğru veriler üzerinden hareket edilmesini ve muhatapların taleplerinin gözetilmesini,
• Bireyin kendisini etkileyecek kararlara etkin bir şekilde katılımının sağlanmasını

ihtiva eder.

İdari kararın alınmasından önce kişinin işleme katılabilmesini sağlaması bakımından önem taşıyan dinlenilme ve savunma hakkının dayanağı olarak, Anayasanın 129’uncu maddesinin ikinci fıkrası gösterilebilir. Memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça
disiplin cezası verilemeyeceğini düzenleyen bu hüküm, iyi yönetim ilkesi konumundaki savunma hakkını anayasal bir düzlemde güvenceye almaktadır.

Aynı mahiyetteki bir diğer hüküm ise, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Savunma hakkı” başlıklı 130’uncu maddesinde, “Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Soruşturmayı yapanın
veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmayan memur, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.” şeklinde düzenlenmiştir.

Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık” başlıklı 19’uncu maddesinin üçüncü fıkrası dinlenilme hakkı ile ilgili önemli bir düzenlemeyi
içermektedir. Anılan fıkradaki, “Kamu görevlileri, kamu hizmetleri ile ilgili temel kararların hazırlanması, olgunlaştırılması, alınması ve bu kararların uygulanması aşamalarından birine, bir kaçına veya tamamına, aksine yasal bir hüküm olmadıkça, o karardan doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenecek olanların katkıda bulunmasını sağlamaya dikkat ederler.” hükmüyle,
doğrudan ifade edilmemekle birlikte, uluslararası metinlerde kendine yer bulan ve iyi yönetim ilkeleri bağlamında zikredilen dinlenilme hakkına işaret edilmektedir.

Kaynak: iyi-yonrtim-ilkeleri-turkce.pdf.pdf (ombudsman.gov.tr)